O «Οιδίπους Τύραννος» στο Θερινό Δημοτικό Θέατρο του Βόλου

Χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας απομένει για την πρεμιέρα του έργου του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος» που ανεβάζει για το καλοκαίρι του 2012 το Δη.Πε.Θε. Βόλου σε συμπαραγωγή με τον πρωταγωνιστή της παράστασης Αιμίλιο Χειλάκη. Η παραγωγή που θα «ανοίξει» και το φετινό Φεστιβάλ του Αρχαίου Θεάτρου της Επιδαύρου στις 6 και 7/7/12,  μεταφέρεται από την Κυριακή 17 Ιουνίου στην πόλη του Βόλου για τις γενικές δοκιμές στο Θερινό Δημοτικό Θέατρο, όπου θα παρουσιαστούν οι πρώτες παραστάσεις το Σάββατο 23 και την Κυριακή 24 Ιουνίου 2012.

Οι πρόβες του έργου ξεκίνησαν από τον Απρίλιο του 2012 με τον σκηνοθέτη της παράστασης Τσέζαρις Γκραουζίνις να σχεδιάζει μία παράσταση «έκπληξη» - όπως χαρακτηρίστηκε από τον αθηναϊκό τύπο – της οποίας οι ρόλοι ερμηνεύονται αποκλειστικά από άντρες σύμφωνα με την αρχαιοελληνική «πρακτική». Παράλληλα, ο  Λιθουανός σκηνοθέτης, καταπιάνεται με την εμβληματική τραγωδία έχοντας σαν όπλα του την μετάφραση του Μίνου Βολανάκη, τον ομαδικό τρόπο αφήγησης και ασκημένους στον αρχαίο Αττικό λόγο ηθοποιούς.

Συντελεστές :

Μετάφραση : Μίνως Βολανάκης, Σκηνοθεσία : Τσέζαρις Γκραουζίνις, Σκηνικά – Κοστούμια : Κέννι Μακ Λέλλαν, Μουσική : Δημήτρης Θεοχάρης, Φωτισμοί : Νίκος Βλασόπουλος, Βοηθός Σκηνοθέτη : Μάρω Παπαδοπούλου, Θεατρολόγος : Εύα Πρωτοσύγγελου.

Παίζουν οι ηθοποιοί : Αιμίλιος Χειλάκης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Χρήστος Σαπουντζής, Κώστας Κορωναίος, Αλμπέρτο Φάις, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Κώστας Σειραδάκης, Παναγιώτης Εξαρχέας, Ονίκ Κετσογιάν, Γιώργος Παπανδρέου, Τζεφ Μααράουι.

Τα εισιτήρια και για τις δύο παραστάσεις θα πωλούνται με αριθμημένες θέσεις και για την άρτια εξυπηρέτηση του κοινού η προπώληση των εισιτηρίων ξεκίνησε  από το Σάββατο 9 Ιουνίου 2012, από το Ταμείο του «Αχίλλειον», καθημερινά (εκτός Κυριακής) 11-1 το πρωί και 6-9 το απόγευμα. Τηλ. Επικοινωνίας 24210 32818 και 24210 34991 (11-1 το πρωί και 6-9 το απόγευμα, εκτός Κυριακής).

Σύμφωνα με την κοινωνική πολιτική του Δήμου Βόλου και με δεδομένο ότι το ΔΗΠΕΘΕ Βόλου επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και από το Δήμο Βόλου, το Διοικητικό Συμβούλιο του Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π. – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. αποφάσισε για τις παραστάσεις που θα πραγματοποιηθούν στην πόλη του Βόλου η τιμή του εισιτηρίου να οριστεί στα 10€ (γενική είσοδος).

ΣΟΦΟΚΛΗ – «ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ». Η πορεία του έργου στους αιώνες.

Η θεατρολόγος Εύα Πρωτοσύγγελου, συνεργάτης της παραγωγής, από το πλήθος του υλικού που συνέλεξε για το πρόγραμμα της παράστασης, επέλεξε αποσπάσματα από άρθρο της Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαίρης Κουτσουδάκη στο ένθετο  «Επτά Ημέρες» της εφημερίδας Καθημερινή, τα οποία παρουσιάζουν την πορεία του έργου με το πέρασμα των αιώνων.
«Ο πασίγνωστος μύθος του βασιλιά των αρχαίων Θηβών, Οιδίποδα, καθώς και η τραγική μοίρα των απογόνων του, αποτελούν αστείρευτη πηγή έμπνευσης για τη συγγραφή πολλών λογοτεχνικών έργων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Με την πάροδο των αιώνων το έργο, για το θέμα και τη δεξιοτεχνία της γραφής του, συνέχισε να ενδιαφέρει και να συγκινεί. Από τις εννέα τραγωδίες (όλες ελεύθερες διασκευές από ελληνικά πρότυπα διανθισμένες με φιλοσοφικές απόψεις) που έγραψε ο κορυφαίος Λατίνος Σενέκας (1^ος αι. μ.Χ.), δύο έχουν ως θέμα τον οίκο του Οιδίποδα, η ομώνυμη Oedipus και οι Phoenissae. Τα δράματα αυτά χαρακτηρίζουν η έμφαση στα αιματηρά γεγονότα και η βαρβαρότητα των σκηνών, σύμφωνα και με την ιδιοσυγκρασία του Σενέκα, ο οποίος κατά την αυτοκρατορία του Νέρωνα, είχε μεγάλη πολιτική επιρροή και ισχύ, Αν και δεν είναι πια δημοφιλή, υπήρξαν αντικείμενα θαυμασμού την περίοδο της Αναγέννησης και άσκησαν αξιοσημείωτη επίδραση στο μετέπειτα ευρωπαϊκό θέατρο.

Την εποχή της Αναγέννησης διαμορφώνεται το κλασσικό θέατρο στη Γαλλία του 17^ου αιώνα, απόσταγμα της αγάπης των λογίων για τις αρχαίες πηγές, της συστηματικής ανάγνωσης της Ποιητικής του Αριστοτέλη, καθώς και των λατινικών και ιταλικών μεταφράσεων των κλασσικών έργων της αρχαιότητας. Κατά συνέπεια, η λαμπρή σειρά της θεατρικής παραγωγής των δραματικών ποιητών Κορνήλιου (Corneille) και Ρακίνα (Racine), συμπεριλαμβάνει έργα εμπνευσμένα από τον κύκλο των μύθων του Οιδίποδα. Ο μαθητής των Ιησουϊτών Κορνήλιος, αν και προτιμά τα ρωμαϊκά θέματα, γράφει την τραγωδία Οedipe (1659) τα τελευταία χρόνια της δημιουργίας του. Στο έργο αυτό, κατά τη σύγκρουση μεταξύ παθών και καθήκοντος υπερτερεί το δεύτερο, εφόσον όλη του η θεματογραφία αντλεί από ηρωικά πρότυπα με ευγενείς στόχους.

Ο Ρακίνας διαπραγματεύεται το θέμα της μυθικής καταγωγής με αρχές ανθρωπιστικές και μια εσωτερική προοπτική, προσδίδοντας διαφορετική έκφραση στην αρχαία αντίληψη περί μοίρας.

Η γαλλική μετάφραση του έργου του Σοφοκλή από τον Α. Ντασιέ (Andre Dacier, 1692) αποτελεί σταθμό, εφόσον την εποχή του Κορνήλιου υπήρχαν δύο πρόσφατες μεταφράσεις του έργου του Σενέκα, ο Οιδίποδας του οποίου δεν ξαναμεταφράστηκε για έναν ολόκληρο αιώνα, συγκεκριμένα μέχρι το 1795. Η αναζωπύρωση του γενικού ενδιαφέροντος για το μυθολογικό πρότυπο συνοδεύεται από πολιτικές αντιπαλότητες και ιδεολογικές διαφορές, την έριδα των αρχαίων και των νεωτέρων («La Querelle des Anciens et des Modernes»), δηλαδή των υποστηρικτών της αρχαιολατρίας και της αντίδρασης, η οποία προετοίμαζε το έδαφος για την επικράτηση της ιδεολογίας του Διαφωτισμού. Ο μυθικός ήρωας γίνεται ένα πραγματικά «μοντέρνο σύμβολο» του Γαλλικού Διαφωτισμού σε μια σειρά από δράματα με πρώτο τον Oedipe (1718) του Βολταίρου, κύριου ενσαρκωτή του πνεύματος της εποχής.

Γενικά, αν το έργο από τον Κορνήλιο μέχρι τον Βολταίρο απασχολεί η λειτουργία του βασιλικού αξιώματος, στα έργα που ακολουθούν το ενδιαφέρον εστιάζεται στις συγκρούσεις για θρησκευτικούς και πολιτικούς λόγους μεταξύ του ηγεμόνα και του λαού. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση μειώνεται η προσήλωση σε θέματα αρχαιολατρίας, ενώ ο ρομαντισμός του 19^ου αιώνα χρησιμοποιεί μυθολογικά πρότυπα με θέματα περισσότερο λυρικά. Αξίζει να αναφερθεί το σκωπτικό δίπρακτο έργο του Σέλλεϋ (Oedipus Tyrannus or Swellfoot the Tyrant, 1820).

Ανανέωση του ενδιαφέροντος για το θέμα παρατηρείται στις αρχές του 20^ου αιώνα με την έκδοση των έργων του Ζίγκμουντ Φρόιντ (Siegmund Freud) και την ανάλυση του περίφημου «Οιδιπόδειου συμπλέγματος», δηλαδή της ψυχαναλυτικής ερμηνείας του αρχέτυπου μύθου. Αναγνώστες και κριτικοί, συνειδητά ή ασυνείδητα, συνδέουν πια το μύθο του Οιδίποδα με τη θεωρία του Φρόιντ, που εξελίσσεται σε μέθοδο – κλειδί για την ερμηνεία λογοτεχνικών κειμένων αφενός και θέμα λογοτεχνημάτων αφετέρου, των οποίων οι συγγραφείς χειρίζονται τον μύθο από τη σκοπιά της ψυχολογίας.

 Από τα σύγχρονα θεατρικά έργα ξεχωρίζουν των Ζίντ (Andre Gide, Oedipe, 1931) και Κοκτώ (Jean Cocteau, Η Καταχθόνια Μηχανή – La Machine Infernale, 1934).

Ο κύκλος του Οιδίποδα ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον Κοκτώ, ο οποίος έγινε γνωστός με τη διασκευή της Αντιγόνης σε σκηνικό του Πικάσο (1920) και συνεργάστηκε με τον Στραβίνσκι για το μουσικό έργο Οιδίπους Τύραννος (1927). Στην Καταχθόνια Μηχανή το κλασσικό σκηνικό και ο σοβαρός τόνος του έργου, που είχε διατηρήσει ο Ζίντ, αλλάζουν. Ο Κοκτώ, θέλοντας να υπογραμμίσει τον (εκ)μοντερνισμό του χρόνου και του τόνου δημιουργεί ένα έργο σουρεαλιστικό, κυβιστικό, που ανήκει αποκλειστικά στην αισθητική του 20^ου αιώνα».