Επιμένει ο Δήμος Βόλου στη σοβαρή διερεύνηση της διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων από το λιμάνι

Άμεση ήταν η ανταπόκριση τόσο της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, όσο και του Τελωνείου Βόλου, στα έγγραφα του Δήμου Βόλου σχετικά με τη διακίνηση επικίνδυνων φορτίων από και προς το λιμάνι. Ωστόσο οι απαντήσεις δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ικανοποιητικές, αφού οι δυο φορείς περιορίζονται, η μεν Ε.Ε.Α.Ε. στο πρόσφατο περιστατικό εντοπισμού ραδιενεργού φορτίου σε πλοίο, το δε Τελωνείο στην περιγραφή μιας γραφειοκρατικής διαδικασίας ελέγχου που ισχύει σήμερα.

Όπως είναι ήδη γνωστό, μετά από την αποκάλυψη διακίνησης αποβλήτων με ραδιενεργά στοιχεία, μέσω του λιμανιού προς την Ιταλία, ο Δήμος Βόλου από την πρώτη στιγμή, λόγω και της ιδιαίτερης σοβαρότητας του θέματος, αποφάσισε να ζητήσει ουσιαστική διερεύνηση συνολικά της διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων, «πέρα και πάνω από στενές αρμοδιότητες και γραφειοκρατικές αντιλήψεις», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Αντιδήμαρχος Πολεοδομίας και Ποιότητας Ζωής Ν. Μόσχος.  

Αρχικά (στις 8.7.2012) ζητήθηκε από την Ε.Ε.Α.Ε έγγραφη ενημέρωση για το περιστατικό με το πλοίο Eilsum, όπως επίσης ζητήθηκε και σχετική αυτοψία από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος. Στη συνέχεια, αποστάλθηκε (23.7.2012) στο Τελωνείο Βόλου και στον Ο.Λ.Β. έγγραφο με συγκεκριμένα ερωτήματα, προκειμένου να διερευνηθεί ουσιαστικά η διακίνηση τέτοιων φορτίων από και προς το λιμάνι. Επίσης, ζητήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων της Χαλυβουργίας καθώς και η σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.), προκειμένου να εξεταστούν οι διαδικασίες που τηρούνται σχετικά. 

Η Ε.Ε.Α.Ε. 

 Στην απάντηση της Ε.Ε.Α.Ε αναφέρονται τα ακόλουθα:

Στις 4 Ιουλίου 2012 η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) ενημερώθηκε για την επιστροφή του πλοίου με φορτίο στο οποίο εντοπίστηκαν ίχνη Cs-137, από τις ιταλικές αρχές.

Στις 5 Ιουλίου 2012, επιστήμονας της ΕΕΑΕ μετέβη στο λιμάνι του Βόλου με σκοπό την διεξαγωγή μετρήσεων στο πλοίο EILSUM και στο φορτίο που μετέφερε. Οι μετρήσεις αφορούσαν στην ακτινοπροστασία του πληρώματος και των εργαζομένων καθώς και στον έλεγχο του πλοίου από πλευράς ραδιενεργού ρύπανσης.

Για τον έλεγχο χρησιμοποιήθηκε εξειδικευμένος μετρητικός εξοπλισμός. Αρχικά πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις του υποβάθρου. Το υπόβαθρο στο χώρο του λιμανιού, στο χώρο του πλοίου και στο χώρο διαμονής του πληρώματος κυμαινόταν στα φυσιολογικά επίπεδα του φυσικού υποβάθρου. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε έλεγχος στο αμπάρι του πλοίου ώστε να διαπιστωθεί εάν υπήρχε θέμα ακτινοπροστασίας για τους λιμενεργάτες που συμμετείχαν στην εκφόρτωση του πλοίου. Ο έλεγχος έδειξε επίσης μικρές τιμές, οι οποίες δεν χρήζουν αξιολόγησης.

Μετά την εκφόρτωση του πλοίου, διεξήχθησαν μετρήσεις ώστε να διαπιστωθεί ενδεχόμενη ρύπανση του αμπαριού. Από τα αποτελέσματα των μετρήσεων κατέστη φανερό ότι δεν υπήρχε ρύπανση του χώρου, κι επομένως το πλοίο θεωρήθηκε ελεύθερο από άποψη ραδιενέργειας.

Τα big bags που ξεφορτώθηκαν από το πλοίο συγκεντρώθηκαν σε ειδικό, ξεχωριστό χώρο της Χαλυβουργίας Ελλάδος και αριθμήθηκαν. Το υπόβαθρο του χώρου κυμαινόταν στα φυσιολογικά επίπεδα (45-50 nSv/h). Μετά από δειγματοληπτικό έλεγχο κάποιων big bags (12-15) εντοπίστηκαν 7 με τιμές ρυθμού ισοδύναμης δόσης μεγαλύτερες του φυσικού υπόβαθρου. Το big bag (α/α 36) με το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο ρυθμό ισοδύναμης δόσης σε επαφή απομονώθηκε έτσι ώστε να μετρηθεί μακριά από τα άλλα και να διαπιστωθεί εάν η ρύπανση ήταν ομοιόμορφη. Οι μετρήσεις έδειξαν ομοιόμορφη ρύπανση. Από το big bag αυτό ελήφθη δείγμα ώστε να μετρηθεί στο εργαστήριο του Τμήματος Ελέγχου Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος και να καθοριστούν οι συγκεντρώσεις του Cs-137 καθώς και άλλων ραδιοϊσοτόπων που τυχόν ανιχνευθούν στο περιεχόμενο του big bag.

Από τα αποτελέσματα των εργαστηριακών μετρήσεων προέκυψε ότι στο εν λόγω δείγμα υπάρχουν ίχνη Cs-137, η συγκέντρωση των οποίων είναι μικρότερη των ορίων εξαίρεσης (10Bq, Ελληνικοί Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας ΦΕΚ 216Β, 5/3/2001, Οδηγία 96/29/EURATOM 31/5/1996) και ως εκ τούτου δεν εμπίπτει στις διατάξεις των Κανονισμών Ακτινοπροστασίας. Οι μετρήσεις και οι έλεγχοι θα συνεχιστούν.

Επιπροσθέτως, εκπρόσωποι της ΕΕΑΕ μετέβησαν στο Περιφερειακό Συμβούλιο που έλαβε χώρα την Τρίτη 17 Ιουλίου 2012 στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, όπου είχαν την ευκαιρία να απαντήσουν στην εν λόγω επερώτηση καθώς και σε άλλες σχετικές ερωτήσεις.

Η ΕΕΑΕ, ως αρμόδια υπηρεσία, έχει αναλάβει τον καθορισμό της διαδικασίας μέσω της οποίας θα επιτευχθεί ο διαχωρισμός των big bags που περιέχουν ίχνη καισίου. Η διαχείριση των big bags αυτών θα γίνει κατόπιν έγκρισης της ΕΕΑΕ και λαμβάνοντας υπόψιν την ισχύουσα νομοθεσία.

Συμπερασματικά, σας επαναλαμβάνουμε ότι από τις έως τώρα μετρήσεις προέκυψε ότι τα ίχνη του καισίου που ανιχνεύθηκαν παραμένουν εγκλωβισμένα στο φορτίο και καμία ρύπανση δεν εντοπίστηκε στο πλοίο, στο λιμάνι και στη βιομηχανία, ούτε προκύπτει ο παραμικρός ραδιολογικός κίνδυνος για τους εργαζόμενους και το κοινό.      

Το Τελωνείο Βόλου 
Εξάλλου, η απάντηση του Τελωνείου στα ερωτήματα του Δήμου Βόλου έχει ως εξής:   
Αναφορικά με τα διαλαμβανόμενα στο σχετικό έγγραφο (Π.3471/23.7.2012) στο σκέλος των ερωτημάτων που μας αφορούν, σας γνωρίζουμε ότι:

Ουδέποτε διακινήθηκαν μέσω Λιμένος Βόλου ραδιενεργά απόβλητα. Προφανώς στην επιστολή σας αναφέρεστε σε διακίνηση βιομηχανικών αποβλήτων στα οποία ενδέχεται να εμπεριέχονται ραδιενεργά στοιχεία που υπερβαίνουν τα επιτρεπόμενα όρια ραδιενέργειας.

Ειδικότερα το φορτίο που διακινήθηκε τελευταία αφορά ενδοκοινοτική παράδοση σκόνης φίλτρων από καύση αερίων της δασμολογικής κλάσης 26190090 με αποστολέα τη Χαλυβουργία Θεσσαλίας που εδρεύει στη Β’ ΒΙΠΕ και παραλήπτρια στην Ιταλία, τη εταιρεία PORTOVESME S.R.L.

Το καράβι με το εν λόγω φορτίο βάρους Χ.Κ. 1.432480 Big Bags: 1488 απέπλευσε από το λιμάνι του Βόλου στις 15.6.2012 με προορισμό την Ιταλία.

Εκφορτώθηκαν 449 big bags στον προορισμό τους και τα υπόλοιπα έμειναν επί του πλοίου και επεστράφησαν με την παρατήρηση επί των επίσημων εγγράφων (T2L και φορτωτικής) «Επιστροφή για Λόγους Ποιότητας» και δεν αναφέρουν πουθενά υπέρβαση ορίων ραδιενέργειας.

Αναμένουμε δε τις μετρήσεις και τα αποτελέσματα της ΕΕΑΕ.

Για τη συγκεκριμένη ενδοκοινοτική αποστολή στην Ιταλία και κατά την επιστροφή του φορτίου τηρήθηκαν από την υπηρεσία μας οι διαδικασίες «περί αποβλήτων» και το φορτίο συνοδευόταν από ειδική άδεια του Υπουργείου Οικονομίας – Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Α.Π. 100193/Ε3/193/26.1.2012).

Σε κάθε περίπτωση δε η υπηρεσία μας εφαρμόζει τις διατάξεις που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Ενδεικτικά σας αναφέρουμε ότι, παρά το γεγονός ότι η ενδοκοινοτική παράδοση- αποστολή σε προϊόντα που δεν υπάγονται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης,  δεν άπτεται ουσιαστικά των αρμοδιοτήτων μας αφού εξομοιώνεται ουσιαστικά με εσωτερική διακίνηση, εν τούτοις στο παρελθόν δείξαμε το δρόμο της επιστροφής στο πλοίο ISLI προερχόμενο από Ιταλία με εμπόρευμα επικίνδυνα απόβλητα (κομμένα και μερικώς καμένα λάστιχα και καλώδια βάρους Χ.Κ.3.000.000) αφού στερούνται των σχετικών αδειών και δεν μας έδωσαν οι υπεύθυνοι στοιχεία για τον τελικό προορισμό του εμπορεύματος και αν οι εταιρίες που θα το παραλάμβαναν είχαν σχετικές άδειες καύσης του εν λόγω εμπ/τος
Αναφορικά δεν με την εισαγωγή SCRAP από τρίτες χώρες που ενδέχεται να εμπεριέχονται σ’ αυτό ραδιενεργά στοιχεία πάν από τα επιτρεπόμενα όρια της ΕΕΑΕ, σας γνωρίζουμε ότι τηρούνται οι παρακάτω προβλεπόμενες διαδικασίες:
Μας κατατίθενται πρωτότυπα έγγραφα ραδιενέργειας (από αναγνωρισμένους οργανισμούς της χώρας αποστολής) τα οποία τα αποστέλλουμε υπηρεσιακά στο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ, ο οποίος κρίνει την εγκυρότητά τους καθώς και την καταλληλότητα του φορτίου ενημερώνοντας μας με σχετικό έγγραφο (άδεια).
Η υπηρεσία μας προβαίνει επίσης δειγματοληπτικά σε ελέγχους φορτίων SCRAP με φορητές συσκευές ανίχνευσης εντοπισμού ραδιενέργειας μέσω του τμήματος Δίωξης και λαμβάνονται ατομικά μέτρα προστασίας των εργαζομένων- χειριστών.
Στην είσοδο του εν λόγω εργοστασίου (ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ) υπάρχει σύστημα εντοπισμού ραδιενεργών φορτίων (πόρτα) από το οποίο περνούν και ελέγχονται όλα τα φορτία.
Τέλος σας ευχαριστούμε ειλικρινά για το ενδιαφέρον σας.           

Ν. Μόσχος: Δεν εγκαταλείπουμε το θέμα

Όπως τονίζει ο κ. Μόσχος, «παρόλη την άμεση ανταπόκριση των δυο φορέων, οι απαντήσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ικανοποιητικές. Αυτό που ενδιαφέρει το Δήμο Βόλου και έχει επικεντρώσει την έρευνα του,  δεν είναι το μεμονωμένο περιστατικό με το αναφερόμενο πλοίο, που ανέδειξε το πρόβλημα, αλλά η γενικότερη διακίνηση τέτοιων υλικών με ραδιενεργά στοιχεία, από και προς το λιμάνι του Βόλου, οι διαδικασίες που τηρούνται, οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται, ο όγκος των στοιχείων αυτών, οι περιβαλλοντικοί όροι που ισχύουν και προστατεύουν τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον».
Σημειώνεται ότι από τις ως άνω απαντήσεις, η μεν Ε.Ε.Α.Ε. εστίασε στο συγκεκριμένο φορτίο, το δε Τελωνείο περιγράφει κυρίως μια γραφειοκρατική διαδικασία ελέγχου ενώ δεν απαντάει στα συγκεκριμένα 8 ερωτήματα που είχαν υποβληθεί, όπως π.χ. για το τι είδους άδειες κατέχουν οι μεταφορείς (άδειες από την Ε.Ε.Α.Ε. γενική, μεμονωμένη, ειδική) ή για το εάν υπάρχει χώρος έκθεσης σε ακτινοβολία στο Λιμάνι ή εάν τηρείται η νομοθεσία περί σήμανσης. Βέβαια, όπως επισημαίνει ο Αντιδήμαρχος Πολεοδομίας του Δήμου Βόλου, αναμένεται επίσης η απάντηση από τον ΟΛΒ καθώς και η αποστολή της Μ.Π.Ε., «προκειμένου να διαμορφώσουμε μια συνολική εικόνα και να ζητήσουμε τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να ληφθούν και αποφασίσουμε τις κινήσεις στις οποίες θα πρέπει να προβούμε.  Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα σοβαρότατο θέμα το οποίο δεν πρόκειται να εγκαταλείψουμε».

 .