Το Σάββατο στις Σταγιάτες η 14η Γιορτή Λουκάνικου

Με τη συνεργασία των Δήμου Βόλου – Αντιδημαρχίας Πορταριάς,  Ιωλκού και Μακρινίτσας – Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π. ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ (Δ/νση Μουσείων, Αρχείων και Βιβλιοθηκών), της Τοπικής Κοινότητας Σταγιατών και των συλλόγων - φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 28 Ιουλίου 2012 η 14η Γιορτή Λουκάνικου στις Σταγιάτες.
Το λουκάνικο είναι το πιο γνωστό προϊόν των Σταγιατών. Από πολύ παλιά Σταγιατιώτες παραγωγοί γύριζαν επί δύο μήνες όλες σχεδόν τις ζωοπανηγύρεις στις μεγάλες θεσσαλικές πόλεις, αγόραζαν ζώα (βουβάλια, αγελάδες, μοσχάρια, αιγοπρόβατα), τα έφερναν και τα εξέτρεφαν στο χωριό και μετά τα έσφαζαν για να φτιάξουν λουκάνικα. Αν και τα εργαλεία τους ήταν «πρωτόγονα», το μεράκι και οι γνώσεις τους γύρω από τις ιδιότητες του κρέατος, τα μπαχαρικά και τους τρόπους συντήρησης του προϊόντος, επέτρεπαν να παράγουν λουκάνικα που η φήμη τους έφτανε πέρα από τον ελλαδικό χώρο σε Αίγυπτο, Ιταλία, Γαλλία και αλλού.

Σχεδόν όλο το χωριό ασχολούνταν με την παραγωγή λουκάνικου και κυρίως οι οικογένειες των Βουρλογιάννη, Καρακαστανιά, Καβούρα, Κορώνη, Ματή και Στράκα. Η τελευταία συνεχίζει έως σήμερα την παράδοση στην παραγωγή σταγιατιώτικου λουκάνικου και στηρίζει κάθε προσπάθεια ανάδειξης της τοπικής αυτής παράδοσης.

Την παράδοση αυτή αναδεικνύει και η καθιερωμένη πλέον Γιορτή Λουκάνικου, η οποία πλέον δεν αποτελείται μόνο από το παραδοσιακό γλέντι, αλλά συμπληρώνεται και από παράλληλες δραστηριότητες, όπως η προβολή ντοκιμαντέρ σχετικού με την «τέχνη» του λουκάνικου.  Παράλληλα, με αφορμή τη γιορτή θα ξεκινήσει και η επίσημη λειτουργία του «Κοινοτικού Κέντρου Παράδοσης και Πολιτισμού» των Σταγιατών, το οποίο εντάσσεται στο δίκτυο Μουσείων του ενιαίου Δήμου Βόλου, στεγάζεται στην πρώην «Οικία Παπαθεολόγου» και θα φιλοξενεί δράσεις σχετικές με την οικολογία, την ποιότητα ζωής, τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης

Σάββατο 28/7/2012 – ώρα 9,00μ.μ.: Ντοκιμαντέρ «Όταν δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα. Η παρασκευή λουκάνικου στις Σταγιάτες».

Η Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του ΔΟΕΠΑΠ – ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου με τη συνδρομή της Ανεξάρτητης Πηλιορείτικης Ομάδας Δράσης «Α.Π.Ο.ΔΡΑΣΗΣ» οργανώνει την προβολή του ντοκιμαντέρ «Όταν δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα. Η παρασκευή λουκάνικου στις Σταγιάτες». Η ταινία περιλαμβάνει συνέντευξη του παλαίμαχου παραγωγού λουκάνικου Γιώργου Στράκα και θα προβληθεί στις 9.00 μ.μ. στην αυλή της πρώην οικίας Παπαθεολόγου, - «Κοινοτικό Κέντρο Παράδοσης και Πολιτισμού».  Για την παραγωγή της ταινίας, η Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών συνεργάστηκε με το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας και Οπτικοακουστικής Τεκμηρίωσης του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Θαλής» - DeMuCiV, Σχεδιάζοντας το Μουσείο της Πόλης του Βόλου.

Σάββατο 28/7/2012 – ώρα 9,30μ.μ.: Λαϊκό Γλέντι στην Κεντρική Πλατεία των Σταγιατών.

Ο Δήμος Βόλου σε συνεργασία με τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο «Άγιος Σεραφείμ» διοργανώνουν βραδιά λαϊκού γλεντιού όπου οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ρεμπέτικα και σμυρναίικα τραγούδια από τους : Αποστόλη Γιαννιό (τραγούδι, μπουζούκι), Δημήτρη Γούλια (τραγούδι, κιθάρα), Στράτο Μεγκέ  (τραγούδι, κρουστά) και Θανάση Δραγάνη (ούτι, μπαγλαμάς).

Στους επισκέπτες ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος «Άγιος Σεραφείμ» θα κεράσει  μεζέ λουκάνικο και κρασί. Τα λουκάνικα που θα προσφερθούν είναι προσφορά του κ. Στράκα.

Η οικία Παπαθεολόγου

Παλιά εργαλεία που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή του λουκάνικου και αποτελούν δωρεά της οικογένειας Στράκα (όπως το κανονάκι που γέμιζε με ψιλοκομμένο κρέας, το οποίο προωθούνταν με δύναμη στο έντερο επιταχύνοντας κατά πολύ τη διαδικασία γεμίσματος και η κρεατομηχανή η οποία αντικατέστησε το κοπιαστικό κι επίμονο κόψιμο του κρέατος με το συνεχές χτύπημα με αιχμηρό εργαλείο σε μια ξύλινη επιφάνεια),  παλιές φωτογραφίες του χωριού, έπιπλα και αντικείμενα από την οικία του φωτογράφου Δημήτρη Λέτσιου που δωρήθηκαν στο πρώην ΔΗ.Κ.Ι., καθώς κι ενημερωτικό υλικό για σύγχρονες δράσεις των κατοίκων στεγάζονται στο «Κοινοτικό Κέντρο Παράδοσης και Πολιτισμού», στην πρώην οικία Παπαθεολόγου.

Πρόκειται για κτήριο που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την κεντρική πλατεία και κτίστηκε στο β΄ μισό του 19ου αιώνα. Ο αρχικός ιδιοκτήτης Θεολόγος Παπαθεολόγου ήταν αμπελουργός και παράλληλα ψάλτης. Είχε στενή γνωριμία με τους ζωγράφους που αγιογραφούσαν στην περιοχή και σ’ αυτή τη σχέση οφείλεται και η ζωγραφιά, που κοσμούσε την οροφή στο μεγάλο δωμάτιο του επάνω ορόφου. Ήταν τέτοια η εντύπωση που προκαλούσε η οροφογραφία, που στη μνήμη των κατοίκων του χωριού έχει -λανθασμένα- αποτυπωθεί πως ήταν έργο του Θεόφιλου.

Η οικογένεια Θεολόγου και Μαρίας Παπαθεολόγου απέκτησε 7 παιδιά: 3 αγόρια, τον Γιάννη, τον Θανάση και τον Γιώργο και 4 κορίτσια την Όλγα, την Καλλιόπη, την Ελένη και την Αφροδίτη. Επειδή τους ψάλτες τους ονόμαζαν και «αναγνώστες» ο πρωτότοκος Γιάννης, που έγινε γιατρός, απέκτησε το επίθετο Αναγνώστου.

Μετά το θάνατο της Αφροδίτης Παπαθεολόγου, το σπίτι πέρασε ως κληρονομιά στις ανιψιές της, Αριστούλα Τσουκανάκη - Κίτσου (κόρη της Όλγας) και Ιωάννα Παπαθεολόγου-Σκοτ (κόρη του Γεωργίου). Τη δεκαετία του 1980 το μερίδιο της Αριστούλας  πωλήθηκε στον κ. Συμεών Ξενίτη. Τον Ιανουάριο του 2002, και μετά από μακροχρόνιες προσπάθειες της κοινότητας Σταγιατών, ο Δήμος Πορταριάς αγόρασε το κτήριο, για να καλύψει διάφορες ανάγκες των κατοίκων (αγροτικό ιατρείο, έδρα ταχυδρομικού διανομέα, γραφεία τοπικού συλλόγου κ.ά). Το κλείσιμο του σχολείου Σταγιατών, άλλαξε τα σχέδια του Δήμου Πορταριάς και το ανακαινισμένο κτήριο εγκαινιάστηκε στις 10 Νοεμβρίου 2009 με σκοπό τη χρήση του, ως χώρος διάσωσης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς του χωριού.

Το Κοινοτικό Κέντρο Πολιτισμού και Παράδοσης λειτουργεί κάθε Κυριακή 10.00 με 13.00 και Τετάρτη 19.00 – 21.00 με τη βοήθεια της Ανεξάρτητης Πηλιορείτικης Ομάδας Δράσης «Α.Π.Ο.ΔΡΑΣΗΣ» από κατοίκους του χωριού.