Ο Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, ο Βόλος και η χαμένη ευκαιρία να αποκτήσει η πόλη μας διεθνή πολιτιστική ακτινοβολία

Στην «πόλη των Αργοναυτών και στη σκιά του Πηλίου των Κενταύρων» γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια o Τζόρτζιο  Ντε Κίρικο, όπως ο ίδιος έχει γράψει στα απομνημονεύματά του. Και όπως αναφέρει,  «πρωτοείδε το φως μια ζεστή και αποπνικτική μέρα του Ιουλίου του 1888, στη μικρή επαρχιακή αλλά κοσμοπολίτικη πόλη του Βόλου».

O Βόλος, λοιπόν, έχει την τύχη να αποτελεί τη γενέθλια πόλη του σπουδαίου ζωγράφου, γλύπτη και συγγραφέα Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, ο  πατέρας του οποίου, Εβαρίστο Ντε Κίρικο,   εργαζόταν ως μηχανικός και επέβλεπε την κατασκευή του θεσσαλικού σιδηροδρομικού δικτύου. Από το 2013 θελήσαμε, ως δημοτική αρχή τότε, να καθιερώσουμε ετήσιο αφιέρωμα στην επέτειο της γέννησης του   Τζόρτζιο  Ντε Κίρικο (10 Ιουλίου), στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού που η εμβέλειά του να υπερβαίνει τα πολιτιστικά δεδομένα όχι μόνο του Βόλου, αλλά και της Ελλάδας.  Ερέθισμα για  τις λίγες σκέψεις και τη σύντομη αναδρομή που ακολουθούν αποτέλεσε το αυριανό αφιέρωμα στη γενέθλια ημέρα του   Τζόρτζιο  Ντε Κίρικο.

Όπως είναι γνωστό, το ελληνικό περιβάλλον και ο ελληνικός πολιτισμός υπήρξαν πηγή έμπνευσης για εκείνον. Ένα μέρος της πολύτιμης κληρονομιάς, που ο μεγάλος αυτός δημιουργός άφησε στην παγκόσμια Τέχνη, οφείλεται στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στον Βόλο, την πόλη όπου ένιωσε για πρώτη φορά, όπως ο ίδιος  έλεγε, «τα πρώτα καλέσματα του δαίμονα της τέχνης».  Η προσπάθεια να συνδεθεί πιο άμεσα ο Βόλος με το παγκόσμιας εμβέλειας καλλιτεχνικό έργο ενός από τους σπουδαιότερους ζωγράφους του 20^ου αιώνα, είναι διαχρονική. Να θυμίσουμε ότι το Δημοτικό Κέντρο Τέχνης φέρει το όνομα του Τζόρτζιο Ντε Κίρικο.  Ωστόσο αυτά που έχουν γίνει μέχρι τώρα είναι πολύ λίγα σε σχέση με τις τεράστιες, αναξιοποίητες δυνατότητες που υπάρχουν.

Ως δημοτική αρχή προσπαθήσαμε, στη σύντομη θητεία μας, να βάλουμε τις βάσεις για το μεγάλο βήμα. Η ιδέα ήταν να δημιουργηθεί στον Βόλο Μουσειακό Ίδρυμα αφιερωμένο στον μεγάλο καλλιτέχνη. Την ιδέα αυτή την προωθήσαμε σε συνεργασία με το Ίδρυμα «Giorgio e Isa de Chirico» της Ρώμης και το Υπουργείο Πολιτισμού, αξιοποιώντας και σχετική πρόταση του Ιδρύματος «Giorgio e Isa de Chirico» που αρχικά είχε μεταφέρει στη δημοτική αρχή ο Ν.Βελισσιώτης. Είχαμε εκτιμήσει ότι η δημιουργία Μουσείου Ντε Κίρικο στον Βόλο θα προσδώσει διεθνή πολιτιστική ακτινοβολία στην πόλη μας και θα σφραγίσει τη σύγχρονη, εξωστρεφή πολιτιστική της ταυτότητα. Ο σχεδιασμός ήταν στο Μουσείο, πέραν των πινάκων, των γλυπτών και των λιθογραφιών του Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, να οργανώνονται κάθε χρόνο σημαντικά διεθνή συνέδρια για τη μελέτη και ανάδειξη του έργου του, με διασφαλισμένη πάντοτε την καλλιτεχνική και επιστημονική εγκυρότητα από το Ίδρυμα «Giorgio e Isa de Chirico».

Είχαμε επιλέξει και το κτήριο που θεωρούσαμε ότι προσφέρεται για τη στέγαση του Μουσείου. Πρόκειται για το διατηρητέο νεοκλασικό κτήριο «Αδαμόπουλου», στη συμβολή των πεζοδρόμων Τάκη Οικονομάκη και Αντωνοπούλου, στο κέντρο του Βόλου (χτίστηκε το 1930), το οποίο είχε περιέλθει προ ετών στον Δήμο Βόλου, προκειμένου να αποτελέσει χώρο πολιτισμού και συναφών δραστηριοτήτων.

Η κοινή βούληση με το Ίδρυμα της Ρώμης επισφραγίστηκε με την επίσκεψη του προέδρου του  Paolo Picozza και συνεργατών του στο Βόλο, στις 31.3-1.4.2012, και την ξενάγησή τους στο κτήριο «Αδαμόπουλου». Είχε, επίσης, εξασφαλιστεί η στήριξη του εγχειρήματος από τους διαδοχικούς υπουργούς Πολιτισμού εκείνης της περιόδου, Γ.Νικητιάδη και Κ.Τζαβάρα. Οι συζητήσεις μάλιστα είχαν φτάσει μέχρι και τη νομική μορφή που θα μπορούσε να πάρει η τριμερής αυτή συνεργασία.

Περαιτέρω και στο πλαίσιο της στενής και γόνιμης συνεργασίας μας με το Ίδρυμα της Ρώμης,   ο Ιταλός ειδικός αρχιτέκτονας Λαρντέρα εκπόνησε, κατ’ εντολή του Ιδρύματος, προμελέτη για τη μετατροπή του κτηρίου «Αδαμόπουλου» σε μουσείο, ενώ μας στάλθηκαν και βασικά οικονομοτεχνικά  στοιχεία για τη  βιωσιμότητα του όλου εγχειρήματος. Με βάση την προμελέτη αυτή, η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου εκπόνησε αρχιτεκτονική μελέτη αποκατάστασης-επανάχρησης του κτηρίου,  ο ενδεικτικός προϋπολογισμός της οποίας ανέρχεται σε 450.000 ευρώ.

Η δημοτική μας αρχή βρισκόταν ήδη σε αναζήτηση   χρηματοδοτικού προγράμματος, προσβλέποντας πρωτίστως στο νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 που σύντομα θα ξεκινούσε. Εκεί όμως κόπηκε το νήμα …