Κυριακή 22 Αυγούστου 2021

Η «άμεση γειτονία» δεν υποκαθιστά το Διεθνές Δίκαιο

«Την ανάγκη προστασίας των πολιτών του Αφγανιστάν, ιδίως των γυναικών», διαβάζουμε ότι θα επισημάνει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στο Forum Albach, που διοργανώνει την Τετάρτη ο πρόεδρος της Αυστρίας, με τίτλο «Μετά την καταιγίδα ένα όνειρο για την Ευρώπη». Σκοπεύει, δηλαδή, να δώσει συνέχεια στην παρέμβαση που έκανε αμέσως μετά την κατάληψη της Καμπούλ, όταν είχε δηλώσει ότι «ο νους και η καρδιά μας βρίσκεται κοντά στις γυναίκες του Αφγανιστάν, αυτές που είναι στο στόχαστρο των Ταλιμπάν».

Σημαντικές οι δηλώσεις της ΠτΔ και ουδείς μπορεί να υποτιμήσει την αξία τους. Το αντίθετο, μάλιστα. Είναι όμως λογικό να περιμένουμε και το επόμενο βήμα το οποίο, κατά τη γνώμη μου, δεν θα μπορούσε να είναι μία ακόμη δήλωση, αλλά μια πρωτοβουλία, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο των περιορισμένων, έστω, συνταγματικών περιθωρίων που διαθέτει. Και η προσδοκία από μια πρωτοβουλία την κ. Σακελλαροπούλου, θα ήταν να έχει ως αιχμή την ανάγκη για διεθνή και ευρωπαϊκό επιμερισμό της ευθύνης του προσφυγικού προβλήματος, με βάση τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα. Γιατί έχουμε φτάσει στο σημείο να μετριέται ο ανθρωπισμός με τη χιλιομετρική απόσταση, αφού η θεωρία της «άμεσης γειτονίας» τείνει να υποκαταστήσει το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Πρόκειται για μια ιδέα βολική για τις ευρωπαϊκές χώρες. Με τονπαρά μας, σου λέει, υποστηρίζουμε τις χώρες άμεσης γειτονίας με το Αφγανιστάν, ώστε να δημιουργηθούν εκεί νέες αποθήκες ψυχών κι εμείς να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Όσο για τις ευρωπαϊκές αξίες, ε, αυτές μπορούν να περιμένουν.

Σε αυτή τη γραμμή φαίνεται πως κινήθηκε και η τηλεφωνική επικοινωνία του πρωθυπουργού με τον τούρκο πρόεδρο. Μητσοτάκης και Ερντογάν έμειναν στην ανάγκη υποστήριξης των χωρών άμεσης γειτονίας ώστε να κρατήσουν εντός ορίων τους Αφγανούς πρόσφυγες, χωρίς ταυτόχρονα να αναδείξουν και την ανάγκη επιμερισμού της ευθύνης του προσφυγικού προβλήματος.

Το ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν ασφαλείς χώροι φιλοξενίας Αφγανών προσφύγων στις γειτονικές ώρες, είναι αυτονόητο, αφού αντικειμενικά εκεί θα μείνουν οι περισσότεροι. Αυτό όμως δεν αναιρεί την υποχρέωση του ΟΗΕ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, να δημιουργήσουν και έναν μηχανισμό υποχρεωτικής κατανομής προσφύγων, με βάση κάποιο μοντέλο όπως ο αλγόριθμος που είχε δημιουργηθεί στην ΕΕ. Παράλληλα, να ασκήσουν κάθε διπλωματική και οικονομική πίεση στους Ταλιμπάν∙ και, σε κάθε περίπτωση, να μην εγκαταλείψουν τους Αφγανούς και κυρίως τις Αφγανές, στο έλεος του σκοταδισμού και της βαρβαρότητας