Πέμπτη 5 Μαΐου 2016

Η κρίση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η θέση της Ρωσίας

                                                                                                                          Αντώνης Π. Σκοτινιώτης*

Η πρόσφατη κρίση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ θεωρείται ως η σημαντικότερη μετά το 1994 και τη συμφωνία Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν για κατάπαυση του πυρός, της οποίας είχε προηγηθεί εξαετής πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών σχετικά με το μελλοντικό καθεστώς της περιοχής, υπό το πρίσμα της καταρρέουσας στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 Σοβιετικής Ένωσης. Η πρόσφατη κρίση καθιστά αναγκαία την απάντηση σε δύο βασικά ερωτήματα: το πρώτο, αφορά στο πώς οδηγηθήκαμε στο ξέσπασμα της βίας, και το δεύτερο, ποια στάση τήρησαν τα κύρια μέρη που εμπλέκονται στην εν λόγω διαμάχη αλλά και γενικότερα στη γεωπολιτική του Καυκάσου. Ιδιαίτερα θα μας απασχολήσει εδώ η θέση που πήρε η Ρωσία, καθώς και το πώς αυτή εξηγείται.

Αναγκαίο προς αυτήν την κατεύθυνση είναι να λάβουμε υπόψη το γεωπολιτικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στην ευρύτερη περιοχή τους τελευταίους μήνες και το οποίο αδιαμφισβήτητα επηρεάζει τα δεδομένα στον Καύκασο. Συγκεκριμένα, ιδιαίτερη είναι η σημασία της επιδείνωσης των σχέσεων Ρωσίας-Τουρκίας μετά το περιστατικό κατάρριψης του ρωσικού βομβαρδιστικού από την Άγκυρα το Νοέμβριο του 2015 αλλά και λόγω της ευρύτερης απόκλισης θέσεων και συμφερόντων μεταξύ των δύο πλευρών στο Συριακό. Εξελίξεις που οδήγησαν –μεταξύ άλλων- στην ενίσχυση της ρωσικής υποστήριξης προς το κουρδικό στοιχείο, με ότι αυτό συνεπάγεται για τα τουρκικά συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, είναι αδύνατο να εξετάσουμε τις επιλογές των κρατών του Καυκάσου χωρίς να λάβουμε υπόψη τις θέσεις και τα συμφέροντα βασικών γεωπολιτικών παικτών στην περιοχή όπως η Ρωσία και η Τουρκία, δεδομένης και της στρατηγικής τους σύμπραξης με την Αρμενία (η πρώτη) και το Αζερμπαϊτζάν (η δεύτερη). Σε αυτό το πλαίσιο, το ξέσπασμα της βίας στο Ν. Καραμπάχ θεωρείται σε ένα βαθμό αντανάκλαση όσων λαμβάνουν χώρα στη Συρία.