Συμπεράσματα σεμιναρίου του Δήμου Βόλου για την εξάρτηση εφήβων από το διαδίκτυο

Από την ηλικία των 11 ετών ξεκινά στην Ελλάδα η χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά. Τα ποσοστά εξάρτησης παρουσιάζουν τάση ανόδου στα  αγόρια, τις μεγαλύτερες ηλικίες και το χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο γονέων. Το 63% των εφήβων επικοινωνεί με αγνώστους on-line, το 9,3% από αυτούς αναφέρει ότι αυτό τους έβλαψε (5,4% του συνολικού δείγματος) και το 45,7% έχει συναντήσει στο φυσικό κόσμο, κάποιον που γνώρισε μέσω διαδικτύου (28,4% του συνολικού δείγματος). Τα ενδιαφέροντα αυτά στοιχεία αποτελούν συμπεράσματα ευρωπαϊκής μελέτης που πραγματοποιήθηκε το 2012 από τον κ. Γιώργο Κορμά, υπεύθυνο για την υλοποίηση του προγράμματος «Αριάδνη» του Πανεπιστημίου Αθηνών, και παρουσιάστηκαν από τον ίδιο κατά τη διάρκεια σεμιναρίου με θέμα «Ασφαλή Πλοήγηση και εξάρτηση των εφήβων από το Διαδίκτυο», που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα στο Βόλο.

Το πρόγραμμα “Αριάδνη» αφορά την κατάρτιση Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας για το φαινόμενο του «εθισμού» των εφήβων στο διαδίκτυο καθώς και για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι από την ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου. Το σεμινάριο (διάρκειας 16 ωρών) διοργανώθηκε από την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού και το Τοπικό Συμβούλιο για την Προστασία από την Παραβατικότητα (ΤΟΣΠΠΑ) του Δήμου Βόλου, σε συνεργασία με το Πρόγραμμα «Αριάδνη» του Πανεπιστήμιου Αθηνών και το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου «Saferinternet». Συμμετείχαν οι φορείς Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Ψυχολογική Υπηρεσία Νοσοκομείου, ΚΕΘΕΑ (Πιλότος), Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Σε δήλωσή του με αφορμή την ολοκλήρωση του σεμιναρίου ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και  Πολιτισμού κ. Α. Παντσάς  επισήμανε ότι “κρίνεται πλέον ζωτικής σημασίας  για την ασφάλεια των  νέων και την  «προστασία»  τους από τις νέες τεχνολογίες, η καλή γνώση των κινδύνων που κρύβουν αυτές. Θεωρήσαμε επιβεβλημένο, σε πρώτη φάση να κάνουμε αυτό το σεμινάριο με ανθρώπους που έχουν βαθιά γνώση του αντικειμένου και ευελπιστούμε στη συνέχεια να περάσουμε σε πιο οργανωμένη παρέμβαση στην κοινωνία με την βοήθεια των ανθρώπων που εκπαιδεύονται πάνω σε αυτό το αντικείμενο».

Κατά τον κ. Κορμά,  οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν σήμερα στο Διαδίκτυο είναι: η έκθεση των προσωπικών μας δεδομένων, η αδυναμία να προστατέψουμε την προσωπικότητά μας από κακόβουλες ενέργειες και βέβαια η κατάχρηση του Διαδικτύου. Όσον αφορά στα παιδιά και τους εφήβους, φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης, αποπλάνησης, εκφοβισμού και κλοπή κωδικών, είναι προβλήματα που προσθέτονται στα παραπάνω. Η γραμμή βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ (80011 80015 – χωρίς χρέωση) του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου-saferinternet, στην οποία απαντούν παιδοψυχολόγοι της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Παιδιατρικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, έχει δεχτεί πάνω από 3.000 κλήσεις σχετικές με τα παραπάνω θέματα.

Υπάρχουν βέβαια και οφέλη, όπως διευκρίνισε ο κ. Κορμάς, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι είναι το καλύτερο μέσο προβολής των δραστηριοτήτων, τόσο των ιδίων των εφήβων όσο και των επαγγελμάτων των γονέων τους. Τα παιδιά, βέβαια, δεν συνηθίζουν να δημιουργούν ιστοσελίδες, δεν ασχολούνται με την προβολή της επιχείρησης των γονιών τους, δεν αναδεικνύουν, εύκολα, μέσα από το διαδίκτυο δικές τους δράσεις, όπως τη μουσική, τη ζωγραφική, ενδεχομένως κάποιες ευρεσιτεχνίες. Χάνονται λοιπόν ευκαιρίες στο διαδίκτυο, τα παιδιά δεν γνωρίζουν πληροφορική και αδιαφορούν προς χάριν των κοινωνικών δικτύων και των διαδικτυακών παιχνιδιών. Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι ο μόνος κλάδος στη χώρα μας που γνωρίζει άνθηση, είναι το διαδικτυακό εμπόριο, μιας και μια μικρή αγορά, όπως η ελληνική, μπορεί να γίνει τεράστια, χάρη του διαδικτύου. Επίσης, τουριστικές περιοχές ή τοπικά προϊόντα θα μπορούσαν, να διευρύνουν σε μεγάλο βαθμό το πελατολόγιό τους, αν βοηθηθούν από χρηστές του δημιουργικού διαδικτύου.

«Οφείλουμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά στο δημιουργικό διαδίκτυο για το καλό όλης της κοινωνίας», τόνισε στην εισήγησή του ο κ. Κορμάς και πρόσθεσε: «Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα 300 παιδιά με εξάρτηση, που παρακολουθούνται στην Μονάδα Εφηβικής Υγείας, κανένα δεν γνωρίζει δημιουργικό Διαδίκτυο. Έρευνες μας δείχνουν ότι παιδιά που γνωρίζουν πληροφορική και ασχολούνται με το ωφέλιμο Διαδίκτυο, δεν εμφανίζουν συμπεριφορές εξάρτησης».

Η συμμετοχή στο σεμινάριο υπήρξε εντυπωσιακή. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ.Παντσάς, «η αντίδραση της τοπικής μας κοινωνίας και η εκδήλωση ενός τόσου ζωηρού ενδιαφέροντος υποδηλώνει ότι το συγκεκριμένο κοινωνικό πρόβλημα είναι μείζον και απασχολεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τους συμπολίτες μας. Η καταγραφή αυτής της ανάγκης  αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για το Δήμο Βόλου και την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού, ώστε γρήγορα να διοργανώσουμε  επόμενα παρόμοια σεμινάρια και με την δέουσα προσοχή να  επιλέξουμε  την θεματολογία τους. Να εντοπίσουμε τι «καίει» τον κόσμο και με μεγάλη φροντίδα να καλύψουμε τις ανάγκες του».   

Συνεχίζοντας ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού υπογράμμισε ότι: «Η πλοήγηση στο Διαδίκτυο, το περπάτημα στους λαβυρίνθους του Παγκόσμιου- όπως, προσφυώς, ονομάσθηκε-Χωριού, αποτελεί μια περιπέτεια με οξυμένα  τα θετικά και αρνητικά της στοιχεία. Από την - διασταυρωτέα πολλάκις, για να ‘ναι αξιόπιστη - πληροφορία, έως την ανεξέλεγκτη πληροφορία και τις προκλήσεις σε «τόπους γνωριμιών», τα παιδιά και ιδιαίτερα οι έφηβοι, περπατούν σε σκοτεινούς, γοητευτικούς και συνάμα επικίνδυνους λαβυρίνθους. Ο πραγματικός κίνδυνος υφίσταται και η αντιμετώπισή του αποτελεί μέλημα, όχι τόσο της οικογένειας ,η οποία έζησε σε μιαν εποχή διαφορετική, δίχως την τεχνολογία των διαδραστικών όσο των ειδημόνων: των Διωκτών του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, των εκπαιδευτικών, των ειδικών ψυχικής υγείας, των σχετικών με το θέμα αυτό πολυμελών φορέων, αλλά και του Δήμου που οφείλει και αυτός με τη σειρά του να εστιάσει στο θέμα, να το αναλύσει και να παρέμβει, ευαισθητοποιώντας την κοινή γνώμη και δίνοντας την- όσο πιο επιστημονική και τεκμηριωμένη πληροφόρηση για το θέμα –σ’ αυτούς που, κατά κύριο λόγο, μπορούν να αποτελέσουν τον κυματοθραύστη αυτού του νέου παλιρροιακού κύματος που «κατακλύζει» την κοινωνία μας».

Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στις 14 και 19 Δεκεμβρίου 2012 και 9 και 16 Ιανουαρίου 2013, στο κτίριο του ΚΕΘΕΑ –Πιλότος. Η θεματολογία του σεμιναρίου ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για γονείς και εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται για την βελτίωση των γνώσεων τους στο συγκεκριμένο θέμα, έτσι ώστε να βοηθηθούν στην κατανόηση της συμπεριφοράς των εφήβων σε σχέση με το διαδίκτυο καθώς επίσης και σε θέματα ασφαλούς πλοήγησης. Συγκεκριμένα, στην πρώτη συνάντηση αναπτύχθηκαν τα θέματα: 1) Βασικές αρχές διαδικτύου – Κανόνες ασφαλούς διαδικτύου – Οφέλη του Διαδικτύου, με εισηγητή τον Γ. Κορμά (ιατρό) – υπεύθυνο του προγράμματος «Αριάδνη» του Πανεπιστημίου Αθηνών. 2) Διαδικτυακές συνήθειες των παιδιών, με εισηγήτρια την Ειρηάννα Πεκοπούλου (ψυχολόγος – κοινωνική λειτουργός), ΤΟΣΠΠΑ Δήμου Βόλου. 3) Αναζήτηση έγκυρων πληροφοριών – Τα πλεονεκτήματα του βιβλίου, με εισηγήτρια την Αγάπη Κουτσοκώστα, εκπ/κό (2ο ΕΠΑ.Λ Ν. Ιωνίας – 1ο ΣΕΚ Βόλου). Στη δεύτερη συνάντηση τα θέματα ήταν: 1) Ηθική στο διαδίκτυο – Πνευματικά Δικαιώματα, με εισηγήτρια την Tζοάννου Άννα, ψυχολόγο – ειδ. παιδαγωγό (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας). 2) Δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης (ψυχολογία ανήλικων χρηστών), με εισηγητή τον Θανάση Κωτούλα (Νοσ. Ψυχ. Υγείας) Κέντρο Ψυχικής Υγείας. 3) Διαδικτυακά παιγνίδια – Φόρουμ επικοινωνίας – Ο ρόλος στη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, με εισηγητή τον Γιώργο Βλιώρα, ψυχολόγο (Νοσοκομείο Βόλου). Αντίστοιχα, στην τρίτη συνάντηση αναπτύχθηκαν τα θέματα: 1) Τζόγος – Πορνογραφία (εθιστικοί παράγοντες – επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών), με εισηγήτριες τις Δέσποινα Ακάσογλου, ψυχολόγο (Κέντρο Ψυχικής Υγείας) και Ειρήνη Μπάστα, επισκέπτρια υγείας (Κέντρο Ψυχικής Υγείας). 2) Νεανική παραβατικότητα – παρενόχληση (ψυχολογία θύτη-θύματος), με εισηγήτριες τη Ρούλα Καρκαλή, κοινωνική λειτουργό (Κέντρο Ψυχικής Υγείας) και τη Λίνα Ζαχαρού, νοσηλεύτρια (Κέντρο Ψυχικής Υγείας). Τέλος, τα θέματα που απασχόλησαν την τέταρτη συνάντηση ήταν: 1) Αποπλάνηση – Κυβερνοαυτοκτονία (σημασία των υγιών ενδοοικογενειακών σχέσεων), με εισηγήτριες την Κατερίνα Πάντζιου, ψυχολόγο (Νοσοκομείο Βόλου) και την Πεκοπούλου Ειρηάννα, ψυχολόγο – κοινωνική λειτουργό (ΤΟΣΠΠΑ Δήμου Βόλου). 2) Συμπεριφορές εξάρτησης στο διαδίκτυο, με εισηγήτρια την Ευδοκία Ζάχου, κοινωνιολόγο (ΚΕΘΕΑ Πιλότος). 

«Η Αντιδημαρχία Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού και το ΤΟΣΠΠΑ θεωρούν υποχρέωσή τους να ευχαριστήσουν τους συνδιοργανωτές φορείς του πρώτου αυτού σεμιναρίου: το  Πρόγραμμα «Αριάδνη» του Πανεπιστήμιου Αθηνών και  το «Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου Saferinternet» καθώς και τους συμμετέχοντες εισηγητές, οι οποίοι με πολύ ενδιαφέρον και συνέπεια ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα για την συμμετοχή τους. Ιδιαιτέρως ευχαριστούν το ΚΕΘΕΑ (Πιλότος) για την φιλοξενία στους ζεστούς και καλαίσθητους χώρους του καθώς και το προσωπικό για την άψογη συνεργασία», κατέληξε σε σχετική δήλωσή του ο κ. Παντσάς.