Μπροστά σε σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές δονήσεις

Τελικά μόνο «αθώα», όπως φαίνεται, δεν είναι η «ώρα που αποφάσισε να μιλήσει και να τα πει όλα» ο έκπτωτος μονάρχης. Τα όσα βλέπουμε να διαδραματίζονται στο χώρο της  ΝΔ, ιδιαίτερα μετά το φιάσκο της περασμένης Κυριακής, δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε εξελίξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε ριζική αναδιάρθρωση του κομματικού σκηνικού. Το φιάσκο, ανεξαρτήτως αν ήταν τεχνικό ή πολιτικό ή ποια είναι η μεταξύ τους δοσολογία,   υπήρξε αναμφισβήτητα ένα κρίσιμο επεισόδιο στην πορεία απονομιμοποίησης του παλαιού κομματικού συστήματος. Αλλά και η σπίθα για να ανάψει η φωτιά  που προφανώς σιγόκαιγε στο κομματικό -και όχι μόνο- παρασκήνιο. Για «το τέλος της Νέας Δημοκρατίας», άλλωστε, κάνει λόγο Α.Ψυχάρης σε άρθρο του στο “vima.gr”.

Η εμφάνιση, σχεδόν από το πουθενά, του Α.Τζιτζικώστα ως διεκδικητή της ηγεσίας της ΝΔ, ο στενός οικογενειακός δεσμός του με τον έκπτωτο μονάρχη,  η πλαισίωσή του από στελέχη με συγκεκριμένο ιδεολογικοπολιτικό στίγμα και η αξιοσημείωτη δυναμική που ανέπτυξε  η υποψηφιότητά του, δείχνουν ότι δεν πρόκειται για  μια γραφική πρωτοβουλία ενός νεαρού, φιλόδοξου βορειοελλαδίτη περιφερειάρχη, ανάλογη εκείνης του Ψωμιάδη στην προηγούμενη εκλογή αρχηγού της ΝΔ, αλλά για ένα καλά μελετημένο πολιτικό σχέδιο.  Που σχετίζεται με τις σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές δονήσεις που σημειώνονται τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη, αλλά και με ένα ρευστό και επικίνδυνα επιβαρυμένο διεθνές περιβάλλον.

Είναι προφανές ότι  ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας είχε –και έχει ακόμη- επενδύσει μεγάλες ελπίδες στην «πρώτη φορά Αριστερά». Έβλεπε, αν θέλετε, τον ΣΥΡΙΖΑ σαν ultimum refugium  (έσχατο καταφύγιο). Η κατάρρευση της αντιμνημονιακής φαντασίωσης, η αδυναμία να ξεκολλήσουμε από το τέλμα και να σκεφτούμε πέρα από το μνημόνιο, τα εφιαλτικά ποσοστά της ανεργίας, η έκρηξη της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης, η συνεχιζόμενη απαξίωση των θεσμών, δυναμώνουν στην κοινωνία την απογοήτευση  και την αίσθηση ενός συνολικού αδιεξόδου. Αυτός είναι και ο μεγάλος κίνδυνος. Αφού σε τέτοιες συνθήκες καιροφυλακτεί ένας νέος, ακραίος, δεξιός λαϊκισμός. Το φαινόμενο άλλωστε δεν είναι μόνο ελληνικό. Βλέπουμε τι γίνεται και σε ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, όπως στην Πολωνία, την Ουγγαρία, αλλά και στην Γαλλία, τις σκανδιναβικές χώρες και αλλού.  

Όλα δείχνουν, λοιπόν, ότι βρισκόμαστε μπροστά σε σημαντικές διεργασίες, ακόμη κι αν πρόσκαιρα υπάρξει πολιτική εκτόνωση. Διεργασίες όχι πολιτικού ρετρό, αλλά με στόχο να βρει «σοβαρή», «σύγχρονη» και «συστημική» πολιτική έκφραση ο χώρος της ακραίας, λαϊκιστικής Δεξιάς. Καλύπτοντας  όχι μόνο ένα σημαντικό τμήμα της ΝΔ, αλλά και τους ΑΝΕΛ του Καμμένου, καθώς και ένα όχι ευκαταφρόνητο τμήμα της Χρυσής Αυγής.  Σε ανοιχτή γραμμή και με όσα συμβαίνουν στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου κλονίζονται οι δύο μεγάλες, ιστορικές πολιτικές οικογένειες. Είναι φανερό ότι μια τέτοια εξέλιξη θα λειτουργήσει σαν ντόμινο γενικότερων ανακατατάξεων.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, μόνο τυχαία δεν φαίνεται η επίθεση Μεϊμαράκη σε Σαμαρά και Βορίδη, την επομένη του φιάσκου, ούτε το ότι, σε τηλεοπτική εμφάνιση, έκανε για πρώτη φορά τόσο σαφή τη διαχωριστική του γραμμή, ως εκφραστή του μεσαίου χώρου όπως δήλωσε,  με τη δεξιά του Βορίδη. Αλλά ούτε και το γεγονός ότι ο Βορίδης για πρώτη φορά, την ίδια μέρα, ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να πειθαρχήσει, αν η ΝΔ  δώσει οποιασδήποτε μορφής συναίνεση σε επιλογές της κυβέρνησης Τσίπρα, προβάλλοντας μάλιστα ως «κόκκινη γραμμή» μια ακροδεξιά, επί της ουσίας, πολιτική ατζέντα.  Ούτε φαίνεται τυχαίο το ότι για πρώτη φορά ο Μεϊμαράκης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να δεχτεί τηλεοπτική αντιπαράθεση με τον Τζιτζικώστα  -και μόνο με αυτόν-, ο οποίος, όπως ήταν αναμενόμενο, έσπευσε να αποδεχθεί την πρό(σ)κληση.

Συμπέρασμα: μέσα σε μια μέρα και κάτω από το κλίμα που δημιούργησε το «βατερλώ» της Κυριακής, έγινε πολύ πιο σαφές ότι η ΝΔ στην πραγματικότητα είναι  δύο κόμματα σε συσκευασία ενός. Και φυσικά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πόσο ανθεκτική θα αποδειχθεί η συσκευασία αυτή και για πόσο χρόνο.

Με αυτό  το πρίσμα θα πρέπει ίσως να προσεγγίσουμε  και το ξαφνικό ενδιαφέρον Τσίπρα για ευρύτερη συνεννόηση. Ενδέχεται, δηλαδή, να μην πρόκειται μόνο για μια ακόμη καιροσκοπική κίνηση βλέποντας το  ροκάνισμα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, αλλά για μια επιλογή που έχει σχέση  και με τις ευρύτερες διεργασίες που οδηγούν σε ριζική ανασύνθεση του  κομματικού σκηνικού. Το βέβαιο είναι ότι ο αδύναμος και κατακερματισμένος χώρος της ευρύτερης προοδευτικής παράταξης χρειάζεται επειγόντως μια νέα θεώρηση των εξελίξεων. Χωρίς ποτέ να μας διαφύγει ότι η πολιτική και η φύση δεν ανέχονται το κενό.

* Άρθρο μου στη http://metarithmisi.gr/ (25.11.2015)