Ολοκληρώνεται αύριο με επιτυχία το αφιέρωμα στον Ιούλιο Βερν

Πέφτει η αυλαία, αύριο Παρασκευή 1η Αυγούστου, του κύκλου εκδηλώσεων με τίτλο «Ταξιδεύοντας με τον Ιούλιο Βερν: τα μηνύματα ενός οραματιστή», που ήταν αφιερωμένος  στο μεγάλο Γάλλο συγγραφέα Ιούλιο Βερν (1828-1905). Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του παγκόσμιου σωματείου αποδήμων Μαγνήτων «Κοινόν των Μαγνήτων», που υλοποιήθηκε από κοινού με το Δήμο Βόλου, με συνδιοργανωτές το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, την Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος, τη ΙΓ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, το Δήμο Νάντης, γενέτειρας  του  διάσημου συγγραφέα, καθώς και το Μουσείο Βερν της Νάντης.Το αφιέρωμα στον Ιούλιο Βερν περιλάμβανε παρουσιάσεις βιβλίων του, που ανέδειξαν τις κυριότερες όψεις του πολυδιάστατου έργου του συγγραφέα, με επιστημονικές αναφορές και σχολιασμούς, την πρωτότυπη έκθεση με στερεογραφίες εμπνευσμένες από έργα του Βερν και σπάνιο υλικό (θα παραμείνει ανοικτή έως τις 30 Σεπτεμβρίου), προβολή ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, μουσική και θεατρικό δρώμενο, δηλαδή θεματικές που προβάλλουν τα ελπιδοφόρα μηνύματα τα οποία εκπέμπονται μέσα από τα βιβλία του πατέρα της επιστημονικής φαντασίας Ιουλίου Βερν.

Αύριο Παρασκευή 1η Αυγούστου και ώρα  8.30 μ.μ., τελευταία ημέρα των εκδηλώσεων,  η οποία είναι αφιερωμένη στον φιλελληνισμό του Ιουλίου Βερν, όπως αναδεικνύεται στα γραπτά του, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την παρουσίαση του βιβλίου του Ι. Βερν «Το Αιγαίο στις φλόγες» από τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτρη Παντελοδήμο. Στη συνέχεια, θα διαβαστεί απόσπασμα του ανεκδότου χειρογράφου του Βερν, που αναφέρεται στον Οδυσσέα και τον Ιάσονα, από τον Γιώργο Βλαχάβα, οικονομολόγο – τ.μεταφραστή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέλος του «Κοινού των Μαγνήτων». Η μετάφραση του χειρογράφου από το γαλλικό πρωτότυπο στα ελληνικά έγινε  από την Πόλυ Καρύδη, ερευνήτρια Ιστορίας της Εκπαίδευσης (ENS Paris) και μέλος του «Κοινού των Μαγνήτων». Η εκδήλωση θα κλείσει με σύντομο μουσικό πρόγραμμα από το Σύνολο Εγχόρδων  του Δημοτικού Ωδείου Βόλου (ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου). Να σημειωθεί ότι το άγνωστο αυτό χειρόγραφο του Βερν, στο οποίο ο συγγραφέας περιγράφει τις περιπέτειες του Ιάσονα και το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Νάντη, τον Οκτώβριο 2013, ήταν η αφορμή της συνεργασίας μεταξύ των Δήμων Βόλου και Νάντης με την καθοριστική συμβολή του βολιώτη Αντώνη Γκρέκα, Επίτιμου Προξένου της Ελλάδος στη Νάντη. Το αφιέρωμα, λοιπόν, αυτό συνδέει τις δυο πόλεις, μέσω και των μηνυμάτων που εκπέμπει τόσο ο φιλέλληνας Ιούλιος Βερν, που ύμνησε τη θάλασσα του Αιγαίου και τη Μεσόγειο, όσο και ο μύθος των Αργοναυτών και της Αργοναυτικής  Εκστρατείας. Αυτό ακριβώς τονίζει και στην επιστολή της η Δήμαρχος της Νάντης, κυρία Ζοάννα Ρολλάν, την οποία έστειλε με την ευκαιρία αυτή στον Δήμαρχο Βόλου κ. Πάνο Σκοτινιώτη:  «O Iάσων με τους Αργοναύτες του στο Βόλο, ο Ιούλιος Βερν στη Νάντη, αντιπροσωπεύουν το ίδιο πνεύμα συνεργασίας και περιέργειας, αυτό που οδηγεί τον άνθρωπο να εξερευνήσει γνωστούς και άγνωστους κόσμους, να γνωρίσει τους άλλους και να βρει τον εαυτό του. Είμαστε λοιπόν περιχαρείς που αποφασίσατε να τους συνενώσετε σ’ αυτήν την ωραία εκδήλωση.  Στον ενθουσιασμό του κυρίου Γκρέκα Προξένου στη Νάντη, η Πόλη μας και οι υπεύθυνοι του Μουσείου στη Νάντη προσπάθησαν να δώσουν τις καλύτερες απαντήσεις και να θέσουν στη διάθεσή σας τη βιβλιογραφία και την εικονογραφία που θα σας επιτρέψουν στη διάρκεια μιας εβδομάδας να διασχίσετε τους ωκεανούς, να αγγίξετε τους πόλους, να φτάσετε τ’ αστέρια, να εξερευνήσετε τη ζωή του σύμπαντος. Και να κοιτάξετε ως γνώστες πλέον το φλεγόμενο αρχιπέλαγος, μυθιστόρημα όπου ο Βερν ερευνά την Ελλάδα του 19^ου αιώνα και του οποίου η έκδοση ξεσήκωσε ορισμένες διαμάχες. Έτσι αυτό το μεγάλο αυτό έργο του Βερν θα συνεχίσει να μας κάνει να σκεφτόμαστε, να ονειρευόμαστε και να εξυψώνει την ανθρωπότητα. Αυτή είναι η επιθυμία που εκφράζω στέλλοντάς σας τους θερμούς χαιρετισμούς της γενέτειρας του Βερν η οποία προσβλέπει να συνεχίσει και να διαδώσει  ένα έργο που περιέγραψε τα αιώνια όνειρα του ανθρώπου εισάγοντας συνάμα  νέους οραματισμούς του κόσμου, όπως τον ζούμε σήμερα, συνδυάζοντας μια μεθοδική ενημέρωση με μια μυθική ποιητική φαντασία».  

Περίληψη ομιλίας Δ. Παντελοδήμου «ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ»

Στον κύκλο των μυθιστορημάτων του Ιουλίου Βερν με θέμα τη Μεσόγειο περιλαμβάνονται τα έργα Ο Πεισματάρης Κεραμπάν το 1883, του οποίου η δράση εκτυλίσσεται γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα, ο Ματίας Σαντόρφ, το 1885, που οδηγεί τους αναγνώστες σε όλα τα παράλια της Δυτικής Μεσογείου, ενώ ενδιάμεσα, το 1884, βλέπει το φως της δημοσιότητας το αφιερωμένο στο ελληνικό αρχιπέλαγος έργο.Πρόκειται για το Αιγαίο στις φλόγες, που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά με μορφή επιφυλλίδων στο Παρισινό Χρόνο από τις 29 Ιουνίου έως τις 3 Αυγούστου 1884 και κυκλοφόρησε σε βιβλίο στις 14 Αυγούστου και στις 16 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου σε εικονογραφημένη έκδοση. Ταυτόχρονα, σχεδόν, μεταφράζεται στην ελληνική από την Ελένη Κανελλίδου και δημοσιεύεται στην αθηναϊκή εφημερίδα Καιροί από τις 2 Ιουλίου 1884 έως την Πρωτοχρονιά του 1885 με τον τίτλο Το Αιγαίον εις αναστάτωσιν.  

H ολοκλήρωση της δημοσίευσης του έργου έδωσε το έναυσμα για την εκδήλωση αντιδράσεων των Οιτυλιωτών, οι οποίοι, υποκινούμενοι από τον καταγόμενο από τη Μάνη Ηλία Ζαγκλή, βιβλιοπώλη στην Αλεξάνδρεια, διαμαρτυρήθηκαν έντονα με δύο κείμενά τους κατά των χαρακτηρισμών του Ιουλίου Βερν για τους προγόνους τους στη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Ο συγγραφέας έσπευσε αμέσως να δώσει εξηγήσεις με επιστολή του προς τον Παρισινό Χρόνο, αποκαλύπτοντας και τις ιστορικές πηγές, στις οποίες βασίστηκε για τη δράση των ελλήνων πειρατών και για την ιδιομορφία των ηθών των κατοίκων της Μάνης. 

Ανάλογη ήταν και η αντίδραση των αθηναϊκών Καιρών. Σε άρθρο τους στο φύλλο της 18^ης Απριλίου 1885 υπενθυμίζεται ότι ήδη κατά την έναρξη της δημοσίευσης του έργου η σύνταξη της εφημερίδας είχε επισημάνει πολλά ιστορικά και γεωγραφικά σφάλματα που διαστρέβλωναν την πραγματικότητα και είχαν ενημερώσει το αναγνωστικό κοινό ότι πρόκειται περί μυθιστορήματος, εις ο επιτρέπεται φύσει η αλλοίωσις της ιστορικής αληθείας. Δικαιολογείται, στη συνέχεια, η στάση του γάλλου συγγραφέα, ο οποίος βρέθηκε στην ανάγκη να επινοήση πλοκήν υποθέσεως, περιέχουσαν αντιθέσεις χαρακτήρων και πράξεων, δραματικάς σκηνάς, κακούργους και ήρωας, για να διεγείρει τα πάθη και την περιέργεια των αναγνωστών του. Αποκαλύπτεται, τέλος, το ποιόν του Ζαγκλή και ο ιταμός σκοπός των ύβρεών του.

Το Αιγαίο στις Φλόγες είναι το μυθιστόρημα των μεγάλων αντιθέσεων τόσο στο περιεχόμενο όσο και στους χαρακτήρες των πρωταγωνιστών. Ο ηρωικός ιερός Αγώνας της Παλιγγενεσίας σκιάζεται από την πιο αποκρουστική μορφή πειρατείας και δουλεμπορίου. Ανάλογη είναι και η δομή των χαρακτήρων: Στο δίδυμο ανάξιος γιος, Αντρέας Στάρκος, -ηρωίδα μητέρα, Ανδρονίκη Στάρκου, αντιστοιχεί το δίδυμο αισχρός τοκογλύφος Πατέρας, ο τραπεζίτης Ελιζούντο που ξεπλένει το ολόμαυρο χρήμα των πειρατών – αγνή και γενναία κόρη, η Χατζίνα Ελιζούντο που δηλώνει πως όσο η Ελλάδα δεν αποκτά την ελευθερία της, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν.

Στην αέναη πάλη μεταξύ καλού και κακού, ηθικής και ατιμίας, απελευθερωτικού αγώνα και δουλεμπορικής πρακτικής, ρυθμιστής αποβαίνει ο ευγενικός Γάλλος Henri d’Albaret που συμβάλλει στην οριστική συντριβή του κακού και στην αποκατάσταση της ηθικής τάξης. 

Διαβάζοντας σήμερα το έργο αυτό, εκατό χρόνια μετά το θάνατο του Ιουλίου Βερν, διαπιστώνουμε ότι ορισμένοι χαρακτηρισμοί θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ή τουλάχιστον να μην είναι τόσο κατηγορηματικοί. Πρέπει όμως να ομολογήσουμε ότι το μυθιστόρημα αυτό διαπνέεται στο σύνολό του από άκρατο φιλελληνισμό, βαθιά πίστη στον αγώνα του αλυτρωτισμού και απεριόριστο θαυμασμό για την ανδρεία, τη γενναιότητα και τις αρετές του ελληνικού έθνους. Στα θετικά στοιχεία του έργου αυτού, καταλέγονται επίσης η εκπληκτική ακρίβεια στην περιγραφή των ελληνικών νησιών, οι επιτυχείς αναφορές στη μυθολογία και στην αρχαία ιστορία, ο πλούτος της ναυτικής ορολογίας, η πλαστικότητα των εικόνων, η έξαρση των φυσικών καλλονών και των κλιματολογικών συνθηκών της χώρας μας. Τέλος, στην πιο κρίσιμη περίοδο του ΙΘˊ αιώνα για την ελληνική εξωτερική πολιτική και τις αλυτρωτικές διεκδικήσεις, εξυμνώντας τη συμμετοχή των Φιλελλήνων στον αγώνα του ’21, ο Ιούλιος Βερν υπενθύμισε στο αναγνωστικό κοινό το χρέος των Ευρωπαίων προς την κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού. Έτσι η φωνή του ενώθηκε μαζί με εκείνες άλλων εκλεκτών εκπροσώπων της ευρωπαϊκής διανόησης που ανέστρεψαν το δυσμενές κλίμα και συνέβαλαν στην ανάκαμψη του Φιλελληνισμού με επίκεντρο τη διοργάνωση των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896.