Μητσοτάκης – Μπέος: Ένα παράταιρο πολιτικό ντιλ

του Πάνου Τρ. Σκοτινιώτη Την περασμένη Πέμπτη η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, αντιδρώντας σε μία ακόμη στοχοποίηση δικαστικού λειτουργού από τον Αχ. Μπέο, υπογράμμισε σε ανακοίνωσή της ότι «η προσέγγιση και η κριτική των Θεσμών με όρους γηπεδικούς και ειδικά όταν αυτή προέρχεται από αιρετούς εκπροσώπους αποτελεί στοιχείο παρακμής και καταδεικνύει άγνοια περί των αρχών του Κράτους Δικαίου». Η ευθεία αυτή αποδοκιμασία του δημάρχου Βόλου από τη μεγαλύτερη ―και κάθε άλλο παρά εχθρική προς την κυβέρνηση― δικαστική ένωση ουδόλως πτόησε τον προπομπό της επίσκεψης Μητσοτάκη στον Βόλο, Ν. Χαρδαλιά. Ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, την άλλη μέρα το πρωί, δεν είχε κανένα δισταγμό να εκθειάσει αφειδώλευτα τον Αχ. Μπέο. Λίγες ώρες μετά, ήταν η σειρά του ίδιου του πρωθυπουργού και προέδρου της ΝΔ, Κυρ. Μητσοτάκη, να επιβεβαιώσει την εξαιρετική πολιτική και προσωπική «χημεία» του με τη «δημαρχάρα», όπως χαϊδευτικά αποκάλεσε τον Αχ. Μπέο. Για να μην είμαστε πάντως άδικοι, και εκείνος μόνον αχαριστία δεν επέδειξε. Πιστός στον ρόλο του κυβερνητικού δημάρχου, τον οποίο επί τέσσερα χρόνια με συνέπεια υπηρετεί, απέφυγε να θίξει οποιοδήποτε ενοχλητικό για την κυβέρνηση τοπικό θέμα ― και υπήρχαν πολλά και εξόχως σοβαρά. Πριν από έναν χρόνο, στις 20 Μαΐου 2022, ο Κυρ. Μητσοτάκης είχε επισκεφτεί και πάλι τον Βόλο. Ήταν τρεις μέρες ύστερα από την «ιστορική», όπως χαρακτηρίστηκε, ομιλία του στο Κογκρέσο. Κρίθηκε, προφανώς, ότι μετά τις αναφορές στον Πλάτωνα, τον Αβραάμ Λίνκολν και τον Tόμας Τζέφερσον, μια συνάντηση με τον Αχ. Μπέο ήταν ό,τι καλύτερο για να τον φέρει «στα ίσα». Πολύ περισσότερο που έπαιζε σε απολύτως φιλική έδρα. «Έχω υποχρέωση να σας πω ότι μας έχετε εκπλήξει πολύ ευχάριστα, λειτουργώντας χωρίς ιδεοληψίες, χωρίς κομματικές αγκυλώσεις και αποκλεισμούς» ήταν η γενναιόδωρη φιλοφρόνηση του δημάρχου Βόλου. Ενώ ήδη από τον Οκτώβριο του 2019 είχε σπεύσει να διατρανώσει ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης «ως πρωθυπουργός θα γράψει ιστορία»… Να σημειωθεί ότι λίγους μήνες πριν από την επίσκεψη Μητσοτάκη, στις 7 Φεβρουαρίου 2022, ο Βόλος έζησε την ανεπανάληπτη γραφικότητα της αλληλοαποθέωσης Άδ. Γεωργιάδη και Αχ. Μπέου, η οποία έγινε viral στα κοινωνικά δίκτυα. «Παντελονάτος» ο υπουργός Ανάπτυξης, κατά τον Αχ. Μπέο∙ «αυθεντικός και πηγαίος» ο δήμαρχος Βόλου, κατά τον Αδ. Γεωργιάδη. Υπάρχει παρελθόν Η πολιτική συμπόρευση Μητσοτάκη – Μπέου έχει βεβαίως παρελθόν. Το πρώτο ηχηρό μήνυμα δόθηκε στις 3 Μαρτίου 2019, όταν ο πρόεδρος της ΝΔ είχε έλθει στον Βόλο προκειμένου να στηρίξει την υποψηφιότητα του Κ. Αγοραστού για την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Ο Κυρ. Μητσοτάκης στην ομιλία του «άδειασε» επιδεικτικά τη Νάνσυ Καπούλα ― δεν βρήκε λέξη να πει για την παρούσα στην εκδήλωση υποψήφια δήμαρχο Βόλου, η οποία υποτίθεται ότι είχε τη στήριξη της ΝΔ. Και στις 2 Ιουλίου 2019, παραμονές πια των βουλευτικών εκλογών, διέλυσε κάθε αμφιβολία για τη στάση που είχε κρατήσει η ΝΔ στις προηγηθείσες δημοτικές εκλογές. Με εξαίρεση τις μεγάλες πόλεις, τόνισε από τον Βόλο, «αποφύγαμε να δώσουμε σκληρά χρίσματα», μην αφήνοντας έτσι την παραμικρή αμφιβολία ότι το ίδιο είχε συμβεί και στην περίπτωση του τοπικού δήμου. Η αλήθεια είναι ότι το έδαφος είχε προετοιμαστεί από το 2014 ακόμη, όταν ο Αχ. Μπέος αποφάσισε να αναβαπτιστεί στα νάματα της πολιτικής. Εκμεταλλευόμενος αδίστακτα τους θυμωμένους καιρούς των μνημονίων και την ανιδιοτελή αγάπη των Βολιωτών για τον Ολυμπιακό, τη μεγάλη ποδοσφαιρική ομάδα της πόλης, πλασαρίστηκε σαν αντισυστημικός, καίτοι προερχόμενος από την πιο βορβορώδη εκδοχή του συστήματος. Κάποια νεοδημοκρατικά στελέχη ωστόσο, με λιγότερες ηθικές και πολιτικές αναστολές, φρόντισαν ήδη από τότε να τον «κανονικοποιήσουν» όχι μόνο στο νεοδημοκρατικό εκλογικό σώμα, αλλά και σε ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας του Βόλου. Εννοείται πως είναι άλλο η προώθηση των θεμάτων της πόλης, που προφανώς και αποτελεί υποχρέωση της κάθε κυβέρνησης ανεξαρτήτως του προσώπου του δημάρχου, και άλλο το πολιτικό σφιχταγκάλιασμα με το πιο φαύλο πλέγμα εξουσίας. Το οποίο δεν είναι ούτε γαλάζιο, ούτε πράσινο, ούτε κόκκινο· δεν έχει ούτε κόμμα, ούτε πόλη, ούτε καν ποδοσφαιρική ομάδα. Είναι ένα «λαίμαργο» σύστημα, το οποίο έχει απλώσει παντού τα πλοκάμια του. «Αnything goes» Πώς εξηγείται, όμως, η αναφανδόν στήριξη που προσφέρει στον Αχ. Μπέο ο ηγέτης μιας ιστορικής πολιτικής παράταξης του δημοκρατικού ευρωπαϊκού τόξου; Την απάντηση ίσως μόνο στην αντίληψη του «όλα επιτρέπονται» ή, αλλιώς, του «anything goes» θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε. Πρόκειται, τελικά, για ένα παράταιρο ντιλ, στο οποίο η πολιτική ηθική υποτάσσεται στην αξία του σκοπού: ο Αχ. Μπέος «νομιμοποιεί» τον Κυρ. Μητσοτάκη σε ένα ―ακροδεξιό και όχι μόνο― κοινό στην τοπική κοινωνία, το οποίο τρέφεται από τον λαϊκισμό και το νταηλίκι∙ και ο Κυρ. Μητσοτάκης τού εξασφαλίζει πρόσβαση στη μεγάλη εκλογική δεξαμενή της ΝΔ, ικανοποιώντας ταυτόχρονα την αχαλίνωτη κοινωνική ματαιοδοξία του. Στο όνομα αυτού του πολιτικού ντιλ, η ηγεσία της ΝΔ δεν έχει καμία δυσκολία να «καταπίνει» τα πάντα, ακόμη και ταπεινώσεις στελεχών της παράταξής της, όπως πρόσφατα του Λευτ. Αυγενάκη, παλαιότερα του Κ. Αγοραστού κ.ο.κ. Το αισιόδοξο Το πρόβλημα προφανώς και δεν αφορά μόνο τη ΝΔ. Είναι άλλωστε γνωστό ότι υπάρχουν στελέχη και από άλλους πολιτικούς χώρους, που συναγελάζονται απροκάλυπτα με το σύστημα Μπέου — και προκαλεί βαθιά θλίψη η ανοχή που επιδεικνύεται. Υπάρχει, όμως μια ειδοποιός διαφορά: Ότι στην περίπτωση της ΝΔ προωθείται, και μάλιστα από την ηγεσία της, η πρόσδεση του ίδιου του κόμματος στο άρμα του Μπέου. Το αισιόδοξο είναι ότι όλο και περισσότεροι πολίτες από τον κεντροδεξιό χώρο δείχνουν πως δεν είναι διατεθειμένοι να συρθούν σε μια ασύμβατη προς τον αξιακό τους κώδικα επιλογή, που θα αποτελέσει ανεξίτηλο στίγμα για την παράταξή τους. Και σίγουρα είναι πολλοί περισσότεροι εκείνοι που θα αποδεσμευτούν μετά τις βουλευτικές εκλογές, συμπαρατασσόμενοι με πολίτες από όλο το πολιτικό και κοινωνικό φάσμα, που αναζητούν μια προοπτική ενότητας, αξιοπρέπειας και ανοικτών οριζόντων για την πόλη του Βόλου.

Π. Σκοτινιώτης: Η «ψαρόβαρκα», η «Αργώ» και τα χαμένα χρόνια

Σε δήλωσή του, ο τέως δήμαρχος Βόλου Π. Σκοτινιώτης αναφέρει τα εξής: Το «Μουσείο της Αργούς» θα έπρεπε να λειτουργεί εδώ και κάποια χρόνια και να παράγει ήδη θετικά αποτελέσματα για τον Βόλο. Δυστυχώς, όμως, βρισκόμαστε ακόμη στην προκήρυξη του διαγωνισμού για την κατασκευή του. Κατά τα ειωθότα, ωστόσο, ο δήμαρχος δεν έχει καμία δυσκολία να αυτοθαυμάζεται, προσπαθώντας παράλληλα, κατά την πάγια τακτική του, να διαγράψει την άβολη ιστορική μνήμη. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να την ανακτήσουμε, θυμίζοντας τα γεγονότα. Και τα γεγονότα λένε ότι στο έργο αυτό ο Α. Μπέος κυριολεκτικά σύρθηκε, αφού δεν ήθελε να το δει ούτε ζωγραφιστό. Και σύρθηκε, χάρη στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό που διενεργήσαμε ως δημοτική αρχή. Ποιος ξεχνάει, άλλωστε, το περίφημο «εδώ ο κόσμος χάνεται, ψαρόβαρκες πού πάτε;» που αναφώνησε δέκα ημέρες πριν αναλάβει τα καθήκοντα του δημάρχου, πριν από εννέα χρόνια. Αναφερόταν, βεβαίως, στο ομοίωμα της Αργούς και στο Μουσείο της που είχαμε πλέον δρομολογήσει. Και τέσσερις περίπου μήνες μετά, σε έναν από τους καθιερωμένους τηλεοπτικούς του μονολόγους, ξεκαθάρισε ότι «το Μουσείο της Αργούς δεν αποτελεί προτεραιότητα για τη νέα δημοτική αρχή». Καμία έκπληξη για τον απαξιωτικό και περιφρονητικό τρόπο που αντιμετώπιζε μια ταυτοτική επιλογή της πόλης. Ήταν η αντίδραση ενός ανθρώπου που όχι μόνον αγνοεί. αλλά και προσβάλλει συστηματικά την ιστορία της. Η δημιουργία του «Μουσείου της Αργούς» ήταν ένα έργο που ως δημοτική αρχή θέσαμε στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας. Με βαθειά την πεποίθηση ότι ο Δήμος έχει συνέχεια, πήραμε τη σκυτάλη από τους προκατόχους μας και καταφέραμε —στα μόλις τριάμισι χρόνια της θητείας μας— να μην αποτελέσει το εφιαλτικό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον της εποχής εμπόδιο στο να μπει το έργο μπροστά. Και το πετύχαμε, με τρόπο που διασφάλιζε τόσο την αρτιότητα της μελέτης όσο και τη χρηματοδότηση της κατασκευής του Μουσείου. Το «κλειδί» ήταν ότι εντάξαμε τη διενέργεια του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού προσχεδίων στο πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας του ΕΣΠΑ 2007-2013. Η χρηματοδότηση του Διαγωνισμού από κονδύλια της τεχνικής βοήθειας σήμαινε και δέσμευση για την κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση της κατασκευής του Μουσείου από το επόμενο ΕΣΠΑ (2014-2020). Ο Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός αφορούσε ένα Μουσείο υψηλών προδιαγραφών, που θα ενισχύσει τη διεθνή πολιτιστική ακτινοβολία της πόλης, θα σφραγίσει τη σύγχρονη, εξωστρεφή της ταυτότητα και, εν τέλει, θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον Βόλο. Ο Διαγωνισμός προκηρύχθηκε το 2013, διεξήχθη με εντυπωσιακή επιτυχία αφού κατατέθηκαν μελέτες από 68 αρχιτεκτονικά γραφεία, και στις αρχές Απριλίου 2014 η Κριτική Επιτροπή του Διαγωνισμού είχε ολοκληρώσει το έργο της. Επιδίωξή μας ήταν να επικυρωθεί αμέσως το πρακτικό της Επιτροπής και εν συνεχεία να εκπονηθούν, το γρηγορότερο, η αρχιτεκτονική μελέτη εφαρμογής και οι όποιες αναγκαίες συμπληρωματικές μελέτες, ώστε η νέα δημοτική αρχή που θα προέκυπτε από τις εκλογές του Μαΐου-Ιουνίου 2014 να προχωρήσει, χωρίς χρονοτριβή, στην ένταξη της κατασκευής του έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Δεν υπολογίσαμε, όμως, ότι είχαμε μπει πια στην πλέον δυσώδη προεκλογική περίοδο που έχει ζήσει η πόλη. «Βροχή», λοιπόν, τα εξώδικα και οι κακοήθεις καταγγελίες για δήθεν σκανδαλώδη Διαγωνισμό, με αποκλειστικό στόχο να μην επικυρωθεί το πρακτικό της Επιτροπής. Κι επειδή δεν θέλαμε να μείνει η παραμικρή σκιά σε μια εμβληματική επιλογή της πόλης, αποφασίσαμε να μεταθέσουμε για τη νέα δημοτική περίοδο την τυπική έγκριση του πρακτικού της Επιτροπής από το δημοτικό συμβούλιο. Τελικά η δημοτική αρχή Μπέου σπατάλησε πάνω από έξι μήνες μέχρι να δεήσει να επικυρώσει το πρακτικό, και άλλα τρία χρόνια μέχρι να αναθέσει την αρχιτεκτονική μελέτη εφαρμογής στους μελετητές που έλαβαν το πρώτο βραβείο (Ιωάν. Κίζη, Κων. Κίζη και Ευθ. Δούγκα), καθώς και να αρχίσει να ετοιμάζει τα άλλα τυπικά προαπαιτούμενα του φακέλου. Εννοείται πως με τον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, όλα «μέλι-γάλα»… Ο μόνος καημός τους, τελικά, ήταν να ξεχαστεί ότι είχε ολοκληρωθεί στη διάρκεια της θητείας μας. Με τούτα λοιπόν και με τ’ άλλα, φθάσαμε αισίως στο 2023, με το ΕΣΠΑ 2014-2020 να έχει κάνει πλέον «φτερά». Έτσι, το έργο χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους του περιφερειακού προγράμματος, οι οποίοι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για άλλες πιεστικές ανάγκες της πόλης, ενώ είναι αβέβαιο αν, κάποια στιγμή, θα μπορέσει να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2021–2027. Τα συμπεράσματα δικά σας!

Π. Σκοτινιώτης: Δεν υπάρχει χωροταξικό πλαίσιο για εγκατάσταση πλωτού σταθμού LNG στον Παγασητικό

Όσο διευρύνονται οι αντιδράσεις των κατοίκων τόσο και εντείνεται, από ένα πολυπλόκαμο σύστημα, η «επαγγελματική» επιχείρηση εθισμού της τοπικής κοινωνίας στην ιδέα ότι σε μια μεγάλη θαλάσσια περιοχή 55 περίπου στρεμμάτων στον Παγασητικό κόλπο, στην ευρύτερη περιοχή του μείζονος Βόλου, θα εγκατασταθεί uπεράκτιος πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), με όλα τα συμπαρομαρτούντα. Δεν άργησε, έτσι, να αρχίσει το γνωστό παραμύθιασμα: για τα μεγαλεία που θα ζήσουμε, αφού ο Βόλος θα εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο με ζηλευτή θέση στον διεθνή ενεργειακό χάρτη• για τα κρουαζιερόπλοια με LNG που θα συνωστίζονται στο λιμάνι της πόλης μας, με συνέπεια ο τουρισμός να γνωρίσει μεγάλες πιένες• αλλά και για το φτηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα που θα απολαμβάνουμε εμείς οι Βολιώτες σε σχέση με τους υπόλοιπους Έλληνες. Από κοντά, και το εμπόριο ελπίδας, γνωρίζοντας ότι απευθύνονται σε μια πόλη όπου η ανεργία θερίζει. Άλλοι πολύ αρμοδιότεροι εμού, όπως η Κοσμητεία της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έχουν τεκμηριώσει τους σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον και την ασφάλεια από τη λειτουργία ενός σταθμού εκφόρτωσης, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου σε μια περίκλειστη θάλασσα, πλησίον οικισμών. Προσωπικά έχω τοποθετηθεί διεξοδικά με άρθρο μου ήδη από τις 8 Μαρτίου. Θα επιμείνω σε ένα κομβικό, κατά τη γνώμη μου, ζήτημα: στο ότι, δηλαδή, δεν υπάρχει στη χώρα μας ρυθμιστικό πλαίσιο που να επιτρέπει τη χωροθέτηση της συγκεκριμένης εγκατάστασης — συνεπώς δεν υπάρχει σύννομος τρόπος για να εξασφαλίσει αδειοδότηση. Διευκρινίζω: Με το Ν. 4546/2018 η Ελλάδα ενσωμάτωσε στην εθνική νομοθεσία την Οδηγία 2014/89/ΕΕ «περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό». Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια αποτελούν απαραίτητα εργαλεία για την ορθολογική οργάνωση των χρήσεων στον θαλάσσιο χώρο, καθώς και για τη διαχείριση του παράκτιου χώρου, που αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ ξηράς και θάλασσας. Η Οδηγία ορίζει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έπρεπε να έχουν θεσπίσει θαλάσσια χωροταξικά σχέδια το αργότερο έως την 31η Μαρτίου 2021. Η Ελλάδα όχι μόνον δεν είναι μεταξύ των χωρών της ΕΕ που τήρησαν την προθεσμία αυτή, αλλά και είναι πολύ μακριά από την επίτευξη του στόχου. Με δεδομένο, όμως, ότι το θεσμικό πλαίσιο για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό αποτελεί νόμο του κράτους έστω κι αν δεν έχουν ακόμη εκπονηθεί τα προβλεπόμενα χωροταξικά σχέδια, δεν μπορεί, με βάση και την πάγια νομολογία του ΣτΕ, να προχωρήσει η χωροθέτηση του πλωτού σταθμού. Πολύ περισσότερο που ούτε στο Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας ούτε σε κάποιο ρυθμιστικό ή χωροταξικό ή άλλο αντίστοιχο προγραμματικό σχέδιο υπάρχει πρόβλεψη για ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας στον Παγασητικό κόλπο, και μάλιστα στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου. Η νομολογία του ΣτΕ είναι σαφής: δεν επιτρέπεται η έκδοση πράξεων με τις οποίες εγκρίνονται περιβαλλοντικοί όροι, χωρίς η καταρχήν εγκατάσταση του έργου ή της δραστηριότητας σε ορισμένη θέση να συνιστά υλοποίηση ήδη εγκεκριμένου σχεδίου, ώστε να διασφαλίζεται η συνταγματική επιταγή της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφορίας. Αλίμονο αν ο καθένας μπορούσε να στήνει μια τέτοια πλωτή εγκατάσταση όπου τον βολεύει και να μετακινεί τη θέση της λίγο πιο εδώ ή λίγο πιο εκεί λες και είναι playmobil. Κατά συνέπεια, χωρίς την ύπαρξη ρυθμιστικού πλαισίου, οι όποιες διοικητικές πράξεις, όπως η τυχόν υπογραφή Κοινής Υπουργικής Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, θα είναι στον αέρα. Εκτός, λοιπόν, από τις κλιμακούμενες πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, είναι αναγκαία —προκειμένου να αποτραπούν διοικητικές αυθαιρεσίες— και η εκ του σύνεγγυς νομική παρακολούθηση του θέματος, η οποία θα έχει μακρύ και δύσκολο δρόμο να διανύσει, που σίγουρα δεν εξαντλείται στο μείζον ζήτημα της έλλειψης χωροταξικού πλαισίου. Είμαι βέβαιος πως το σοβαρό αυτό έργο θα το επωμιστεί επιτυχώς, με τη στήριξη και όλων των επιστημονικών φορέων, πρωτίστως ο Δικηγορικός Σύλλογος Βόλου με τον πρόεδρό του Χρ. Στρατηγόπουλο, συνεχίζοντας μια παράδοση πολλών δεκαετιών. Πριν από 55 χρόνια, ο Δικηγορικός Σύλλογος Βόλου, με πρόεδρο τον αείμνηστο Χρυσόστομο Μαργάρη, ανέλαβε να εξαντλήσει κάθε νομική δυνατότητα αντίδρασης, προκειμένου να αποτραπεί η επικίνδυνη επιβάρυνση του Παγασητικού από τα λύματα του εργοστασίου αχυροκυτταρίνης της Λάρισας, που κατέληγαν στον κόλπο μέσω της σήραγγας της Κάρλας — τότε βεβαίως είχε στον πλευρό του τους δήμους Βόλου και Νέας Ιωνίας …

Π. Σκοτινιώτης: Χωρίς την υπεράσπιση του δημοκρατικού πλαισίου, η προσφυγική μνήμη ακρωτηριάζεται

Σχόλιο για τη σημερινή ανακοίνωση των προσφυγικών πολιτιστικών συλλόγων της πόλης μας σε σχέση με το θέμα της συναυλίας της Εστουδιαντίνας: «Έχοντας ―με τις κατά καιρούς ιδιότητές μου, αλλά kai πέραν αυτών, ως πολίτης― μακρά και εξαιρετικά γόνιμη συνεργασία με τους τοπικούς προσφυγικούς συλλόγους, αισθάνομαι ότι δικαιούμαι να σχολιάσω τη σημερινή ανακοίνωση των διοικήσεών τους, χωρίς —πιστεύω— τον κίνδυνο να μου αποδοθεί η μομφή του «όψιμου υποστηρικτή της προσφυγικής μνήμης». Με όλη, λοιπόν, τη μεγάλη εκτίμηση για τη διαχρονική δράση των συλλόγων αυτών, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη ανακοίνωση αφήνει πικρή γεύση. Όχι μόνο γιατί οι διοικήσεις τους υποβαθμίζουν ένα μείζον θέμα δημοκρατίας σε ζήτημα «αντιπαράθεσης μεταξύ του κυρίου Ανδρέα Κατσιγιάννη και του Δήμου Βόλου», στην οποία, όπως υποστηρίζουν, επέλεξαν να μη «συρθούν». Αλλά, ακόμη περισσότερο, γιατί εμμέσως πλην σαφώς εμπλέκονται στο πραγματικό πρόβλημα που έχει τεθεί, τασσόμενες με το μέρος του «θύτη». Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες αυτές τις μέρες απέφυγαν ―και το αποφεύγουν και στην ανακοίνωσή τους― να διατυπώσουν έστω και μια ήπια διαφωνία για την «εντολή από ψηλά» να εκτοπιστεί από το φυσικό της χώρο —αν όχι από την πόλη μας— η συναυλία της Εστουδιαντίνας, στην οποία μάλιστα και οι ίδιοι ήταν συνδιοργανωτές. Οι διοικήσεις των προσφυγικών συλλόγων είμαι βέβαιος πως αντιλαμβάνονται πολύ καλά ότι το πρόβλημα που προέκυψε δεν είναι ανάμεσα στους όψιμους και στους διαχρονικούς υποστηρικτές της προσφυγικής μνήμης, αλλά ανάμεσα σε αυτούς αντιδρούν και σε αυτούς που σιωπούν —ή και στηρίζουν— αυτό που συμβαίνει στην πόλη μας εδώ και πάνω από οκτώ χρόνια: δηλαδή, πως όποιος και ό,τι δεν υποτάσσεσαι στο τοξικό δημαρχιακό καθεστώς, πρέπει να συνθλιβεί. Μακριά από μένα οι υποδείξεις. Πιστεύω, όμως, ότι στην υπεράσπιση του δημοκρατικού πλαισίου, η θέση των προσφυγικών συλλόγων είναι στην πρώτη γραμμή. Διότι αναπόσπαστο στοιχείο της προσφυγικής μνήμης είναι και οι δημοκρατικοί αγώνες του προσφυγικού κόσμου ήδη από τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασής του στην πόλη μας, ακόμη και σε εποχές που αυτό συνεπαγόταν ανείπωτες θυσίες. Αν αυτό το στοιχείο αποκοπεί, η ιστορική μνήμη ακρωτηριάζεται».

Π. Σκοτινιώτης: Ας συνεχίσει ο Μπέος να κυλιέται μόνος του στη λάσπη

Επί οκτώ χρόνια με “φοβερίζει” ότι θα με αφήσει “να αναπαύομαι πολιτικά εν ειρήνη”. Και επί οκτώ χρόνια δεν περνάει μέρα που να μη με πιάσει στο βδελυρό του στόμα. “Των αχρείων”, όμως, “ο ψόγος έπαινος εστί, ο δε έπαινος ψόγος”. Στον τελευταίο από τους συνήθεις παραληρηματικούς και ρυπαρούς μονολόγους του προσπάθησε, για μία ακόμη φορά, να θολώσει τα νερά. Η τακτική γνωστή: τσουβαλιάζουμε όλες τις προηγούμενες δημοτικές αρχές, ώστε να μείνει στον ανυποψίαστο πολίτη η εντύπωση ότι η ευθύνη επικεντρώνεται στην τελευταία — είναι εξάλλου και κάποια κομπρεμί που δεν πρέπει να χαλάσουν. Επειδή όμως το ψέμα έχει «κοντά ποδάρια» και τα παραμύθια κάποτε τελειώνουν, να του υπενθυμίσουμε τα επίσημα και αδιαμφισβήτητα στοιχεία του ισολογισμού 2014, ο οποίος «έκλεισε» τη θητεία της δικής μας δημοτικής αρχής, Τα στοιχεία αυτά εγκρίθηκαν από την παρούσα δημοτική αρχή, δηλαδή από τον ίδιο και τους συνεργάτες του, χωρίς την παραμικρή παρατήρηση – σημείωση – επιφύλαξη εκ μέρους τους. Τα επίσημα στοιχεία, λοιπόν, αποδεικνύουν πως παρά τη δραματική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης κατά τουλάχιστον 62% στη διάρκεια της θητείας μας• παρά τη μεγάλη οικονομική στενότητα των συμπολιτών μας στα ζοφερά εκείνα χρόνια των μνημονίων• και παρά τα ταμειακά ελλείμματα των πρώην Δήμων Βόλου, Αγριάς και Αισωνίας, το διάστημα από 1.1.2011 έως και 31.8.2014, η δημοτική μας αρχή όχι μόνο δεν επιβάρυνε ούτε κατ’ ελάχιστο τον Δήμο, αλλά μέσα σε τριάμισι όλα κι όλα χρόνια μείωσε δραστικά το υφιστάμενο χρέος — με τους συντηρητικότερους υπολογισμούς, κατά 18 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά, το διάστημα αυτό, εξοφλήσαμε: - 12,1 εκατ. ευρώ (-67%) βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, από τις οποίες 8,6 εκατ. ευρώ (-77%) προς προμηθευτές, - 2,2 εκατ. ευρώ (-21%) τοκοχρεολύσια των δανείων των πρώην Δήμων, - 1,5 εκατ. ευρώ υποχρεώσεις των πρώην δημοτικών επιχειρήσεων προς ασφαλιστικά ταμεία, - 1,2 εκατ. ευρώ τοκοχρεολύσια των δανείων των πρώην δημοτικών επιχειρήσεων, στα οποία οι πρώην Δήμοι ήταν εγγυητές. Επίσης: - δεν δημιουργήσαμε καμία νέα δανειακή υποχρέωση στο Δήμο και δεν κάναμε καμία δέσμευση ακινήτου – αντίθετα προχωρήσαμε σε σημαντικές διανοίξεις, όπως της οδού Αλαμάνας (από Ιερολοχιτών έως Δημητσάνας), της οδού Αμυρά (μεταξύ Μαλτέζου και Σταυρίδη) στη Νέα Αγχίαλο κ.λπ. - και εν τέλει παραδώσαμε ταμείο 6.776.621,78 ευρώ. Αψευδής απόδειξη, άλλωστε, η οικονομική άνεση που είχε να οργανώσει πανάκριβες φιέστες και να γεμίσει την πόλη με λαμπιόνια πριν καλά-καλά προλάβει να ενημερωθεί κατά πού πέφτει το Δημαρχείο. Και όλα αυτά, σε μία εποχή όπου υπήρχαν πάμπολλοι δήμοι, οι οποίοι δεν μπορούσαν καν να συντάξουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Ας συνεχίσει, λοιπόν, να κυλιέται μόνος του στη λάσπη. Εξάλλου είναι το μόνο που ξέρει.

«Ασύμμετρη απειλή» για τον Βόλο

                                                                                                           του Πάνου Τρ. Σκοτινιώτη

Εδώ και μερικές ημέρες, ως γνωστόν,  η  Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) χορήγησε στην εταιρεία «Mediterranean Gas A.E.» Άδεια Ανεξαρτήτου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ). Η ειρωνεία είναι ότι το έργο φέρει τον διακριτικό τίτλο «ΑΡΓΩ FSRU», ίσως για να μας θυμίζει  ότι θα βρίσκεται ―αν είναι δυνατόν― αντίκρυ του «Μουσείου της Αργούς»!  

Τι αφορά το συγκεκριμένο ΑΣΦΑ; Αφορά: α/ την κατασκευή υπεράκτιου πλωτού τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ο οποίος περιλαμβάνει πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) και  πλωτό αγκυροβόλιο πολλαπλών σημείων πρόσδεσης, και β/ την κατασκευή υποθαλάσσιου και χερσαίου αγωγού φυσικού αερίου για τη διοχέτευση του φυσικού αερίου στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ), μέσω νέου μετρητικού σταθμού.

Πού θα γίνει η εγκατάσταση; Το FSRU θα είναι μόνιμα αγκυροβολημένο σε σταθερό σημείο, πάνω σε πλωτή εξέδρα, στην είσοδο του λιμένος  του Βόλου, σε απόσταση μόλις  340 μέτρων περίπου από την ακτή «Πευκάκια» και από τον ευρισκόμενο σε Ζώνη Α΄ απόλυτης προστασίας αρχαιολογικό χώρο της Δημητριάδας. Η πλωτή εξέδρα, με τα συμπαρομαρτούντα, θα δεσμεύσει μία μεγάλη θαλάσσια περιοχή περίπου 55 στρεμμάτων (365 μέτρων μήκους επί 150 μέτρων πλάτους). Ο υποθαλάσσιος αγωγός που θα συνδέει τη μονάδα FSRU με τον μετρητικό σταθμό θα έχει μήκος περίπου 340 μέτρων από την πλωτή προβλήτα∙ ο χερσαίος αγωγός, στη συνέχεια,  θα έχει μήκος περίπου 5,1 χιλιομέτρων και θα καταλήγει στη ΒΙΠΕ Βόλου, όπου θα δημιουργηθεί υποσταθμός που θα διανέμει το φυσικό αέριο σε άλλες περιοχές της χώρας.

Συμπέρασμα: Δεν μπορεί να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι η μεγάλη  πλωτή εξέδρα FSRU που θα τοποθετηθεί  μία «ανάσα» από την πόλη, οι τέσσερις δεξαμενές αποθήκευσης που προβλέπονται, τα πλοία  μεταφοράς LNG, οι εκφορτώσεις και τα άλλα συνοδά έργα, εγκαταστάσεις και δραστηριότητες συνιστούν ιδιαίτερα εκτεταμένη επέμβαση∙ με αναπόφευκτη συνέπεια, την αλλοίωση της φυσιογνωμίας της περιοχής, την επιβάρυνση του ευαίσθητου οικοσυστήματος του Παγασητικού και, φυσικά, το ενδεχόμενο να τεθούν μείζονα θέματα δημόσιας ασφάλειας, όπως δυστυχώς έχει δείξει η διεθνής εμπειρία. Παραδόξως, η ΡΑΕ έκρινε ότι, «βάσει των στοιχείων που τέθηκαν υπόψη της, δεν ενέχονται σοβαροί περιβαλλοντικοί κίνδυνοι από τη δραστηριότητα».  Βεβαίως η ΡΑΕ δεν έχει την ειδική αρμοδιότητα να προβεί σε συνολικό, πολύπλευρο, έλεγχο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου — ο συστηματικός έλεγχος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων διενεργείται σε επόμενο στάδιο. Η ΡΑΕ ωστόσο, κατά τη λήψη της απόφασής της, υποχρεούται να λάβει υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος, τόσο με βάση τα προσκομισθέντα στοιχεία ―τα οποία μάλιστα δεν αναφέρονται καν στο σώμα της απόφασης― όσο και στηριζόμενη στις γενικές επιστημονικές παραδοχές και στην πλούσια εμπειρία που διαθέτει. Αξίζει να σημειωθεί ότι για το ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης, που έχει πολύ μικρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα, ο φορέας του έργου υπέβαλε στη ΡΑΕ εκτενή «Προκαταρκτική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων», στην οποία αναλυόταν η επίδραση του προτεινόμενου ΑΣΦΑ στη δημόσια ασφάλεια, τη θαλάσσια κυκλοφορία, την αισθητική κ.λπ. και προσδιορίζονταν συγκεκριμένα μέτρα για την αποφυγή ή τη μείωση των συνεπειών στους περιβαλλοντικούς πόρους.[1] Είναι ερευνητέο αν ανάλογη μελέτη κατατέθηκε και στην προκειμένη περίπτωση. Σύμφωνα πάντως με την κείμενη νομοθεσία, κατά των αποφάσεων της ΡΑΕ χωρεί αίτηση αναθεώρησης, η οποία ασκείται εντός τριάντα (30) ημερών από τη δημοσίευση ή την κοινοποίηση της απόφασης (η απόφαση αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» στις 2.3.2022).

Βεβαίως, μέχρι να  λάβει ο φορέας του έργου άδεια λειτουργίας, υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος, αφού οι προβλεπόμενες διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης είναι δαιδαλώδεις. Κομβικό ζήτημα αποτελεί το αν μπορεί να γίνει χωροθέτηση της εγκατάστασης. Με το Ν. 4546/2018 η Ελλάδα ενσωμάτωσε στην εθνική νομοθεσία την Οδηγία 2014/89/ΕΕ «περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό».  Η Οδηγία  ορίζει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έπρεπε να έχουν θεσπίσει θαλάσσια χωροταξικά σχέδια το αργότερο έως την 31^η Μαρτίου 2021. Η Ελλάδα όχι μόνον είναι  μεταξύ των χωρών της ΕΕ που δεν τήρησαν την προθεσμία αυτή, αλλά και υπολείπεται κατά πολύ της επίτευξης του στόχου. Με δεδομένο, όμως, ότι το θεσμικό πλαίσιο για τον  θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό αποτελεί νόμο του κράτους, έστω κι αν δεν έχουν ακόμη εκπονηθεί τα προβλεπόμενα χωροταξικά σχέδια, και ότι ούτε το Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας ούτε κάποιο ρυθμιστικό ή χωροταξικό ή άλλο αντίστοιχο προγραμματικό σχέδιο προβλέπει ότι η περιοχή του λιμένος του Βόλου προορίζεται για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας, θεωρούμε ότι δεν μπορεί να προχωρήσει η χωροθέτηση του πλωτού σταθμού FSRU και το όλο επιχειρηματικό σχέδιο. Και τούτο γιατί, κατά πάγια νομολογία του ΣτΕ, δεν επιτρέπεται η έκδοση πράξεων με τις οποίες εγκρίνονται περιβαλλοντικοί όροι, χωρίς  η καταρχήν εγκατάσταση του έργου ή της δραστηριότητας σε ορισμένη θέση να συνιστά υλοποίηση ήδη εγκεκριμένου σχεδίου, ώστε να διασφαλίζεται η συνταγματική επιταγή της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφορίας. Αλίμονο αν ο καθένας μπορούσε να στήσει την όποια εγκατάσταση όπου τον βολεύει, χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο  και χωρίς ενημέρωση και διαβούλευση με την τοπική κοινωνία.  Σημειωτέον ότι ένα από τα κρίσιμα θέματα που καλούνται να επιλύσουν τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια είναι η  αποτελεσματική διαχείριση της αλληλεπίδρασης μεταξύ θαλάσσιου και παράκτιου χώρου, θέμα κορυφαίας σημασίας για την περίπτωση του Βόλου.  Ο φορέας του έργου είναι πάντως υποχρεωμένος να προχωρήσει στην εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ώστε να εξεταστεί το αν μπορεί, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες, να διασφαλιστεί η προστασία του φυσικού, οικιστικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Η συγκεκριμένη πλωτή εγκατάσταση, εξάλλου, υπάγεται στην κατηγορία της Οδηγίας Seveso ΙΙΙ, γεγονός που συνεπάγεται την υποχρέωση επιβολής αυστηρών όρων για να περιοριστεί ο κίνδυνος ατυχημάτων.

Πέραν αυτών, για τη σύννομη λειτουργία ενός πλωτού σταθμού FSRU η ελληνική νομοθεσία προβλέπει σειρά αδειών, εγκρίσεων και γνωμοδοτήσεων των αρμόδιων Αρχών (όπως, Κοινή Υπουργική Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, Απόφαση παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης του αιγιαλού, Απόφαση παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης θαλασσίου χώρου και πυθμένα, Πράξη εγκατάστασης και διαδρομής του χερσαίου αγωγού φυσικού αερίου υψηλής πίεσης κ.α.), με πρώτη χρονικά, σύμφωνα με τον Ν. 3028/2002, την απαιτούμενη Έγκριση του υπουργού Πολιτισμού,  ύστερα από γνώμη του αρμόδιου Αρχαιολογικού Συμβουλίου.   Εξάλλου, επειδή με το άρθρο 267 παρ. 1 του Ν. 4555/2018 οι πλωτοί σταθμοί FSRU χαρακτηρίστηκαν ως πλωτά ναυπηγήματα, θα πρέπει να ακολουθηθούν και όλες οι διαδικασίες  που προβλέπει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τα πλωτά ναυπηγήματα.[2]

Τα όσα, κατά συνέπεια,  διατείνεται ο φορέας του έργου, ότι δηλαδή η εμπορική λειτουργία του σταθμού θα ξεκινήσει το τρίτο τρίμηνο του 2023, φαίνεται πως απέχουν από την πραγματικότητα. Αυτό, όμως, κάθε άλλο παρά θα πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό. Επείγει, αντιθέτως, να ενημερωθεί υπεύθυνα η τοπική κοινωνία και να εκφραστεί πριν είναι αργά. Ούτως ή άλλως, η όποια ανάλυση κόστους - οφέλους  για την τοπική κοινωνία και οικονομία δεν μπορεί, παρά να προτάσσει την πολλαπλή ―ακόμη και οικονομική, ιδίως για τον τουρισμό― απειλή  που συνεπάγεται για την πόλη  η εγκατάσταση αυτή. Με ενδιαφέρον, πάντως, αναμένεται  η ολοκληρωμένη τοποθέτηση των επιστημονικών φορέων, οι οποίοι επανειλημμένως έχουν αποδείξει την ευαισθησία και την υπευθυνότητά τους.

ΥΓ. Τα όσα ισχύουν για την εγκατάσταση πλωτού σταθμού FSRU στην είσοδο του λιμανιού ισχύουν, mutatis mutandis, και για το ενδεχόμενο ο φορέας του έργου να κάνει ελιγμό και να μετατοπίσει την εγκατάσταση κοντά σε άλλη παράκτια περιοχή του μείζονος Βόλου. 

---

[1] Βλ. Το Βήμα, 17.8.2011, https://www.tovima.gr/2011/08/17/finance/i-aleksandroypoli-apokta-stathmo-ygropoiimenoy-fysikoy-aerioy/.

[2] Βλ. σχετικά, Βασιλική Τσίμπου, «Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο του FSRU, καθώς και εμπορικές πτυχές για στρατηγική ανάπτυξη», Διπλωματική μεταπτυχιακή εργασία στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Πειραιάς 2018, file:///C:/Users/User/Desktop/%CE%9D%CE%9F%CE%9C%CE%99%CE%9A%CE%9F%20%CE%A0%CE%9B%CE%91%CE%99%CE%A3%CE%99%CE%9F.pdf.